Τίποτα δεν είναι Δεδομένο

Θυμάμαι την εποχή που τα ατομικά δικαιώματα ήταν προφανή, τα εργασιακά δικαιώματα ήταν αδιαπραγμάτευτα και οι προσωπικές ελευθερίες δεν καθορίζονταν από τα δελτία ειδήσεων. Όχι πολύ παλιά –ίσως εσύ να μην τα θυμάσαι γιατί, τότε πήγαινες σχολείο, ας πούμε. Ή επειδή ποτέ δεν κατάλαβες τον λόγο που γινόταν η όλη κουβέντα, τον λόγο δημιουργίας κάποιων ανεξάρτητων αρχών που είχαν μόνο ονόματα αλλά όχι και αρμοδιότητες. Γι΄αυτό θα σου πω όσα θυμάμαι –μήπως βγάλεις κάποια άκρη –τώρα. Την ώρα που καταργούν ακόμα και τους τύπους, με το πρόσχημα της έλλειψης ουσίας!

Μια εποχή, λοιπόν, η Ευρώπη βρέθηκε αντιμέτωπη με τις αυθαιρεσίες που γεννούσαν τα ίδια τα ισχύοντα κοινωνικά της συστήματα. Μπάτσοι τα άρπαζαν και κανένας δεν τους τιμωρούσε, πολίτες ταλαιπωρούνταν από τον γραψαρχιδισμό των δημοσίων υπαλλήλων, εταιρείες έκλεβαν στοιχεία και τα μεταπωλούσαν. Τα φαινόμενα ήταν αλλεπάλληλα και εμφανίστηκε η ανάγκη αντιμετώπισής τους. Εντάξει, μην τρελαίνεσαι –δεν θέλησε κανένας να φτιάξει έναν δικαιότερο κόσμο. Απλά αποφάσισαν να ιδρύσουν κάποιες Ανεξάρτητες Αρχές για «τα μάτια του κόσμου». Αποστερημένες από πραγματικές εξουσίες, στις περισσότερες των περιπτώσεων. Η Αριστερά είχε, τότε, αντιδράσει. Ζητούσαν να δοθούν πραγματικές εξουσίες στις Αρχές και να μην εξαντλείται ο ρόλος τους στη συμπλήρωση εκθέσεων που οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούσαν απλά για να σταθεροποιήσουν τα «κουρεμένα» πόδια του τραπεζιού τους. Δίκιο είχαν που αντιδρούσαν.

Στην Ελλάδα, η μόδα ήρθε παρέα με τους διπλωμάτες των Βρυξελλών που είχαν γνωρίσει από κοντά τον θεσμό του «Όμπουτσμαν». Στα ελληνικά το μετάφρασαν «Συνήγορος του Πολίτη», έβαλαν κι έναν αξιοπρεπή καθηγητή να προΐσταται, έγινε κάποια αρχή. Ο «Συνήγορος» δεν είχε καμιά σοβαρή αρμοδιότητα –μόνο εκθέσεις μπορούσε να συντάξει για τις περιπτώσεις που η Δημόσια Διοίκηση ενεργούσε παράτυπα, αδικώντας τους πολίτες. Κι αυτό κάνει ακόμα –οι εκθέσεις πετιούνται στο καλάθι των αχρήστων -μόνο κάτι ραδιοφωνικοί σταθμοί τις διαβάζουν και φρίττουν.
Έγιναν και άλλα όργανα, οι Ελεγκτές Δημόσιας Διοίκησης, κάποια Μονάδα Εσωτερικών Υποθέσεων της Αστυνομίας –διάφορα εύηχα ονόματα, ίσως να τα έχεις ακουστά.

Δεν θυμάμαι αν η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων εμφανίστηκε πριν ή μετά από την ιστορία της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες –αλλά, θυμάμαι πως τότε περίπου ξεκίνησε η κουβέντα για τα προσωπικά δεδομένα. Η αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες –τι μέγιστο καραγκιοζιλίκι! Ο Κωστάκης και η Νατασσούλα να υπογράφουν συγκινημένοι έξω από την εκκλησία, ο Χριστόδουλος να θριαμβολογεί για το ένα εκατομμύριο υπογραφές που απαιτούσαν δημοψήφισμα σχετικά με το όλο θέμα! Θυμάσαι; Ήταν τότε, μια πρώτη ένδειξη πως τα προφανή μπορούν κάλλιστα να αμφισβητηθούν, πως η λογική στήριξη ενός επιχειρήματος δεν παίζει κανέναν ρόλο σε τελική ανάλυση.

Προσωπικά δεδομένα –δες μερικά παραδείγματα:
-Μια γυναίκα γεννάει σε μαιευτήριο. Η γραμματεία πουλάει τα στοιχεία της σε διαφημιστική εταιρεία. Μετά από δυο μήνες σκάνε στο σπίτι της δείγματα από πάνες και μπιμπερό. Κακό είναι; Όχι ιδιαίτερα! Αν εξαιρέσεις το γεγονός οτι το βρέφος μπορεί, στο μεταξύ, να έχει πεθάνει και την φρίκη που θα προκληθεί στους άτυχους γονείς, ή αν παραβλέψεις την περίπτωση να είναι το παιδί «αγνώστου πατρός» και να προσπαθεί η οικογένεια να κρατήσει την ύπαρξή του κρυφή –κανένα πρόβλημα! Ε;
-Ένας άμοιρος άνθρωπος νοικιάζει δωμάτιο ξενοδοχείου για να «βγάλει τα μάτια του» κρυφά από την οικογένειά του. Μετά από λίγο καιρό, το ξενοδοχείο στέλνει καρτούλες –«να μας ξανάρθετε, μη σας χάσουμε».
-Κάποιος αγοράζει είδη από sex shop για προσωπική ευχαρίστηση. Σε λίγες μέρες το μαγαζί του στέλνει τον καινούργιο, ανανεωμένο κατάλογο με τους δονητές –ο οποίος φιγουράρει στην είσοδο της πολυκατοικίας με το όνομα του «κάποιου» γραμμένο πάνω του.
-Πηγαίνεις να νοικιάσεις σπίτι –«τι δουλειά κάνετε;» ρωτάει η σπιτονοικοκυρά. Δε μιλάς. «Να δω ταυτότητα;» επιμένει. Της δείχνεις. «Αααα, οικοδόμος! Και η σύζυγος; Ταυτοτητούλα; Πως; Δεν είστε παντρεμένοι! Αμέτε μου στο καλό και οι δυο σας!»
-Πηγαίνεις να πιάσεις δουλειά –τορναδόρος, ας πούμε. Σε βλέπει ο κυρ Μήτσος, δεν του πολυαρέσει το στυλ σου. «Ταυτοτητούλα;» Δίνεις. «Πως; Θρήσκευμα κενό; Τι είσαι εσύ; Κουμουνιστής; Αναρχικός; Άθεος; Μπολσεβίκος; Ξουτ ρε!»

Αυτά είναι μερικά παραδείγματα προσωπικών δεδομένων και η δημοσιοποίησή τους μπορεί να σε βλάψει. Μπορεί και όχι –αλλά, σε κάθε περίπτωση, εσύ πρέπει να αποφασίζεις. Δικά σου είναι, γαμώτο! Ήρθε λοιπόν το Σύνταγμα και έφτιαξε αυτή την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων που υποχρεώνει τις εταιρείες να ενημερώνουν τους πελάτες για την τήρηση προσωπικών αρχείων, φωνάζει όταν ο Μάκης τραβάει κρυφά βίντεο, ορίζει πια στοιχεία πρέπει να γράφονται στις ταυτότητες –τέτοια πράγματα. Αυτή η Αρχή παραιτήθηκε σύσσωμη χτες!

Έβγαλε, λέει, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου μια απόφαση που επέτρεπε τη μαγνητοσκόπηση της πορείας του Πολυτεχνείου, εφόσον γίνονταν επεισόδια σε αυτή. Και στείλανε κάτι ελεγκτές στα Κεντρικά της Ασφάλειας οι οποίοι διαπίστωσαν οτι οι κάμερες έγραφαν –κι ας μην γίνονταν επεισόδια! Θυμίζω πως η συγκεκριμένη Αρχή ήταν αυτή που, μέχρι σήμερα, απαγόρευε τη χρήση του υλικού από τις κάμερες που έχουν μείνει σε όλη την Αθήνα –κληρονομιά των Ολυμπιακών Αγώνων.

Βλέπω ειδήσεις. Οι κυβερνητικοί λένε πως «έκαναν δεκτές τις παραιτήσεις, αλλά η Αρχή το παράκανε –γιατί κανένας δεν είναι πάνω από τους νόμους»! Ο κόπανος ο Καψής λέει «και τι έγινε δηλαδή; κι αν τραβούσαν τους διαδηλωτές –ποιος ενδιαφέρεται; είναι αξιόποινη πράξη η συμμετοχή στην πορεία του Πολυτεχνείου; είχαν τίποτα να φοβηθούν οι διαδηλωτές;» Το βράδυ χαζεύω Τριανταφυλλόπουλο. «Σκασίλα μας που παραιτήθηκε η Αρχή», αποφαίνεται ο αποκαλυπτικός εκδότης. «Το παράκαναν! Κανένας δεν είναι πάνω από το κράτος!» σιγοντάρει ο επίτιμος καλεσμένος Λιακόπουλος!

Σκέφτομαι. Έχουν δίκιο οι κυβερνητικοί που υποστηρίζουν οτι κανένας δεν είναι πάνω από τον νόμο. Αυτή είναι η δουλειά τους, σε τελική ανάλυση. Ποιος είναι όμως ο νόμος; Έχουμε, από τη μια πλευρά το Σύνταγμα (τον υπέρτατο νόμο του κράτους, που κατουριούνται στο όνομά του όλοι οι κοινοβουλευτικοί) και από την άλλη, μια εισαγγελική εντολή. Πας στον εισαγγελέα και του λες –«η πεθερά μου με βρίζει, βγάλε μια εντολή να σταματήσει». Και ο εισαγγελέας τη βγάζει –δεν τρέχει τίποτα. Κενό χαρτί είναι. Για να κλείσεις την πεθερά σου στη φυλακή πρέπει να γίνει δίκη και να αποδειχθούν όλα τα σχετικά. Πήγε ο μπάτσος στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και ξηγήθηκε «θέλω να τραβήξω με κάμερα τα κωλόπαιδα την ώρα που σπάνε βιτρίνες και καίνε αμάξια». Και ο εισαγγελέας το έδωσε το χαρτάκι. Ή το έβγαλε από μόνος του –ακόμα χειρότερα. Τι πάει να πει αυτό; Πως μπορείς να χρησιμοποιήσεις το υλικό που τράβηξες για να κλείσεις τον άλλο στη φυλακή; Πως επιτρέπεται να τραβάς αβέρτα και μετά να διαλέγεις; Το Σύνταγμα λέει οτι η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων είναι αρμόδια για να καθορίσει τι επιτρέπεται και τι όχι –σε τέτοιες περιπτώσεις. Αν η Αρχή λέει «απαγορεύεται», έτσι είναι. Κι αν εσύ κάνεις το αντίθετο από αυτό που λέει η Αρχή –παρανομείς. Θυμάστε κύριοι της κυβέρνησης; Κανένας δεν είναι πάνω από τους νόμους –εσείς το είπατε!

Έχω κουβεντιάσει με διάφορους για τις κάμερες των δρόμων –έχω ακούσει να κυκλοφορεί η άποψη πως, στην τελική, «δεν τρέχει και τίποτα να μας καταγράφουν –αφού δεν κάνουμε τίποτα παράνομο». Η άποψη βασίζεται στη λογική της πρόληψης εγκλημάτων μέσω της καταγραφής. Όπως έγινε, για παράδειγμα, στην Αμερικάνικη Πρεσβεία –όπου λειτουργούσαν οι κάμερες! Αλλά τον τύπο με τη ρουκέτα δεν τον έγραψαν! Αυτό, αναφορικά με την αποτελεσματικότητα καταπολέμησης του εγκλήματος μέσω καταγραφής.

Λέω λοιπόν. Το βράδυ, στο κρεβάτι σου δεν κάνεις τίποτα παράνομο με τη γυναίκα σου. Γιατί θα σε πείραζε να μπουκάρουν ξαφνικά οι μπάτσοι και να αρχίσουν τις φωτογραφίες; Δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα! Άσε που έτσι θα καταπολεμούνταν, τυχόν, φαινόμενα κακομεταχείρισης!

Λέω λοιπόν. Στην τουαλέτα δεν κάνεις τίποτα παράνομο. Γιατί θα σε πείραζε να βάλουν κάμερες εκεί –προκειμένου να ειδοποιούνται αν γλιστρήσεις στο σαπούνι; Για να σε σώσουν βρε αδερφέ!

Αστεία παραδείγματα; Ακραία; Μπορεί. Αλλά δεν χρειάζεται κάποιος να τους εμποδίσει, αν ποτέ περάσει από το μυαλό τους να τρυπώσουν στην κρεβατοκάμαρά σου; Ποιος θα είναι αυτός;

Οι πολίτες έχουν δικαίωμα να διαχειρίζονται τα προσωπικά τους δεδομένα. Εγώ αποφασίζω αν θα δημοσιοποιήσω την εξάρτησή μου από τα ναρκωτικά, την επιληψία μου, το θρήσκευμά μου, την εξωσυζυγική μου σχέση, τα σεξουαλικά μου γούστα, την εργασία μου .... Εγώ και μόνο εγώ! Και θα το κάνω μόνο όταν με συμφέρει!

Οι εταιρείες χρειάζονται τα στοιχεία μας. Χρειάζονται να ξέρουν πόσα χαλασμένα δόντια έχουμε, αν χρησιμοποιούμε προφυλακτικά, τι ταινίες βλέπουμε, πόσα παιδιά έχουμε, πόσο συχνά πλένουμε τις μασχάλες μας... Αυτά κι άλλα τόσα χρειάζονται για να φτιάξουν το προφίλ του αγοραστικού τους κοινού. Και κάποιοι είναι πρόθυμοι να πουλήσουν αυτά μας τα στοιχεία.

Οι εργοδότες θέλουν να ξέρουν τα πάντα για μας. Αν καπνίζουμε, αν πίνουμε, αν πηγαίνουμε στο γήπεδο, αν σκοπεύουμε να κάνουμε παιδιά, αν σημαδεύουμε σωστά στη λεκάνη όταν κατουράμε.... Και μας υποχρεώνουν να τους τα πούμε.

Οι τράπεζες μας φακελώνουν –όχι μόνο όταν είμαστε «ακάλυπτοι» (βλέπε Τειρεσίας), αλλά και όταν πληρώνουμε κανονικά (βλέπε Λευκή Λίστα). Κι εμείς έχουμε το δικαίωμα να ζητήσουμε εξαίρεση –σαφώς! Αλλά αν το κάνεις φιλαράκο, την πάτησες! Γιατί γράφεται και σε θεωρούν όλοι απατεώνα!

Για όλα αυτά είχε ιδρυθεί η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και δεν ξέρω αν έκανε καλά τη δουλειά της. Ξέρω όμως πως, αν δεν την έκανε, θα έπρεπε να βγούμε στους δρόμους απαιτώντας να την κάνει όσο καλύτερα γίνεται! Γιατί είναι ηλίθιοι όσοι πιστεύουν πως οι, κάθε είδους, Αρχές –που ιδρύθηκαν προκειμένου να προστατεύσουν τα συμφέροντα των πολιτών- δεν έχουν λόγο ύπαρξης επειδή δεν είναι αποτελεσματικές. Συμφέρον μας είναι να κάνουν σωστά τη δουλειά τους όλοι αυτοί και όχι να κλείσουν –κατάλαβες;

Όσοι λοιπόν μάθατε χτες για την παραίτηση των μελών της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και αδιαφορήσατε –ετοιμαστείτε να φάτε την κρατική αυθαιρεσία χωρίς προσχήματα. Μάλλον γουστάρετε να σας καταπιέζουν –βίτσια είναι αυτά!

Όσοι σκεφτήκατε πως –«εντάξει, αυτοί έφυγαν, θα έρθουν άλλοι» -μην ονειρεύεστε τζάμπα. Όποιος δεχτεί να πάει σε μια Αρχή πλήρως απογυμνωμένη από το, όποιο, κύρος της θα είναι διακοσμητικός. Για να στέλνει καρτούλες στις άλλες Υπηρεσίες τα Χριστούγεννα και το Πάσχα.

Όσοι νοιάζεστε ακόμα για το μείζον θέμα των Ζωνιανών, την υγεία του Αρχιεπισκόπου και τον καυγά Καρβέλα –Λαζόπουλου, κακώς φτάσατε μέχρι εδώ. Το κείμενο αυτό δεν έχει να κάνει, σε τίποτα, με τα φιλοσοφικά σας ενδιαφέροντα.

Αλλά αν υπάρχει έστω και ένας που απορεί για τα αυτονόητα –όπως π.χ. γιατί δεν παραιτούνται αυτοί που παραβαίνουν το Σύνταγμα (στο οποίο ορκίστηκαν πίστη –γαμώτο!) ή, ποιος θα μας προφυλάξει από τις κάμερες των δρόμων που καταγράφουν τις ιδιωτικές μας στιγμές ... Αν υπάρχει κάποιος που έχει τέτοιες απορίες –μην περιμένει να λυθούν από αυτό το κείμενο. Γιατί αυτές είναι και οι δικές μου απορίες.

Και μια τελευταία απορία –πόσο ακόμα θα πρέπει να μας εξευτελίσουν για να κουνηθούμε από τη θέση μας;

Posted in: Συμβαίνουν κι αυτά