Τι κρύβει πίσω της η βιτρίνα;

Τότε που ήμουνα μαθητής λυκείου συνήθιζα να ξεκινάω τις εκθέσεις μου με την σταθερή ατάκα «στη σημερινή κοινωνία...». Μετά κόλλαγα οτιδήποτε από κάτω, σαν το ανέκδοτο με τα μυρμήγκια –αποταμίευση, χάσμα γενεών, ιδανικά, εξουσία... Όλα έπαιζαν «στη σημερινή κοινωνία».

Αυτό θα μπορούσε κανείς να το εκλάβει σαν έμφυτη κλίση προς την επιστήμη της κοινωνιολογίας –σαχλαμάρες, απλά είχα τσιμπήσει την ατάκα από ένα εκθεσιολόγιο και την χρησιμοποιούσα ανελέητα, όπως ο Τοτός στο ανέκδοτο με τα μυμήγκια.

Στη σημερινή κοινωνία, λοιπόν, «μας χέσανε ψηλά» -από μαθητής ήθελα να το γράψω αυτό αλλά είχα κάποιες αμφιβολίες περί της επιστημονικότητας της συγκεκριμένης, δανεικής, πρότασης. Κάτσε να το δούμε λιγάκι αυτό.

Ολίγη από δομή της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας
Η Ελλάδα μετά το στάδιο της ανασυγκρότησης (εμφύλιος, αυταρχικές κυβερνήσεις, δικτατορία) πέρασε τσαρουχομένη στην ευρωπαϊκή προοπτική. Ενώ η οικονομία της χώρας λειτουργούσε καρκινωματικά, οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης προσπαθούσαν να κουρέψουν τον κοτζαμπάση που έκρυβαν μέσα τους σε στυλ ευρωπαϊκό. Ενίοτε ξυρίστηκαν και μουστάκια –τέλος πάντων η ευρωπαϊκή αναγνώριση ήρθε με το μικρότερο δυνατό κόστος για τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Πέσανε και κάτι επιδοτήσεις για να μη σκούζουν οι δουλοπάροικοι –ανεβήκαμε επίπεδο σα χώρα, εξελιχθήκαμε. Από συνεργάτες των Γερμανών στην Κατοχή, μετασχηματιστήκαμε σε συνεργάτες των Γερμανών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και των Γάλλων. Και των Άγγλων. Και όλων γενικότερα. Συνεργάτες. Πρώην δοσίλογοι, νυν μεσάζοντες.

Αλλά σε αυτή τη διαδικασία μετάλλαξης ξεχάσαμε να επικαιροποιήσουμε τους κοινωνικούς θεσμούς, πάει να πει, αμελήσαμε να σενιάρουμε τον χωροφύλακα που φυλάει τον κοτζαμπάση. Με αποτέλεσμα να κοιτάζει αυτός τον χωροφύλακα και να φτύνει με αηδία –«πως είσαι έτσι ρε; άντε πλύσου, βρωμάς τυρίλα!» Τι να σου κάνει κι ο χωροφύλακας; Εντάξει, να πάει να πλυθεί αλλά τον είχανε μάθει οτι μπάνιο κάνει ο κόσμος κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα. Βλαστήμησε λοιπόν (από μέσα του) τον κοτζαμπάση και άραξε στη γωνιά του με την αθλητική εφημερίδα στην κωλότσεπη. Αδρανοποιήθηκε σα να λέμε. Μέχρι που τον ξαναχρειάστηκε ο κοτζαμπάσης, ακόμα κι έτσι, άπλυτο, παλαιολιθικό, τρισάθλιο τον ξανάβγαλε στην κυκλοφορία. Ρίχνοντας και το απαραίτητο γλύψιμο βέβαια, καθότι πολύ είχε στεναχωρηθεί με την απαξίωση ο χωροφύλαξ.
Παραθέτω βιβλιογραφικό απόσπασμα από Ζορζ Πιλαλί προκειμένου να γίνω ευκολότερα κατανοητός: «Χωροφύλακα που πας;/ Παρ’ την καραβάνα σου κι έλα να φας/ σου ΄χουνε τραπέζι απόψε οι υπουργοί/ που κέρναγες στη Γυάρο σφαλιάρα σβουριχτή». Έγινα;

Κάτι πρόχειρες επισημάνσεις περί της σύστασης του κοινωνικού συνόλου
Μετά την παραπάνω κατάσταση, οι, όποιες, αποφασιστικές αρμοδιότητες πέρασαν στη λεγόμενη «γενιά του Πολυτεχνείου» -μιλάμε για άτομα που διαμορφώθηκαν μέσα σε συνθήκες έντασης και τρομοκρατίας. Ακολουθώντας τη βασική συλλογιστική γραμμή της προηγούμενης από αυτούς γενιάς, μετέτρεψαν το «φάε κακομαθημένο –που τολμάς να πεις οτι δεν σου αρέσουν τα φασόλια –έπρεπε να σε είχα στην Κατοχή, να δω τι θα’κανες!» σε «σιγά τους αγώνες σας, έπρεπε να σας είχα στη χούντα, να δω τι θα κάνατε!» Μετασχημάτισαν, με άλλα λόγια, ένα κεφαλαιώδες ψέμμα σε μια κεφαλαιώδη υποτίμηση –επειδή, ούτε η γενιά της Κατοχής λιμοκτονούσε στον βαθμό που υποστηρίζει (αν ήταν έτσι δεν θα ζούσαν να τα περιγράφουν), ούτε η γενιά το Πολυτεχνείου αγωνίστηκε στον βαθμό που ισχυρίζεται (αν ήταν έτσι θα είχε γίνει εμφύλιος το ’73).

Με τις αποφασιστικές αρμοδιότητες καπαρωμένες από την παραπάνω γενιά, έμειναν μόνο οι διεκπεραιωτικές αρμοδιότητες στη γενιά που ακολούθησε, την ονομαζόμενη και Χ.

Να ξεκαθαρίσω κάτι εδώ: θεωρώ το σύστημα ταξινόμησης στη βάση των γενεών εντελώς απλουστευτικό και διάτρητο, αλλά το χρησιμοποιώ για να βγάλουμε μια άκρη. Επιφυλάσσομαι να το καταρίψω πλήρως όταν θα ονομαστώ επίτιμος διδάκτορας και θα γίνω αναγκαστικά πιο βαθυστόχαστος.
Ξεκαθάρισα και προχωρώ.

Η Γενιά Χ διαμορφώθηκε μέσα από το πλήθος καρπαζιών που εισέπραξε. Παιδιά κατοχικών γονιών που δεν εκτιμούσαν τα αγαθά που τους παρέχονταν, έμαθαν αμέσως όταν προσπάθησαν να αναπτύξουν κοινωνική δράση ότι τίποτα άξιο μνείας δεν θα μπορούσαν να πετύχουν εφόσον ζούσαν σε συνθήκες δημοκρατίας την οποία η προηγούμενη γενιά είχε φροντίσει να εξασφαλίσει. Κατά συνέπεια, έγιναν μανούλες στη σχετικοποίηση των πάντων.

Αυτές, με λίγα λόγια είναι οι κοινωνικές παράμετροι που διαμορφώνουν το υπάρχον σύστημα.

Μια κιτρινισμένη κυβερνητική φωτογραφία
Μετά από ένα μεγάλο διάστημα ύπαρξης προσχηματικών κυβερνήσεων «σοσιαλιστικής» τεκμηρίωσης η χώρα βρέθηκε στη φάση της «παλιάς, καλής Δεξιάς, που όλοι ξέρουμε και όλοι αγαπάμε» -έχω δίκιο Αλέκα; Με μια διαφορά –οτι ο χωροφύλακας γέρασε πια και άρχισε να ρετάρει. Οι προηγούμενοι τον κανάκεψαν δημιουργώντας του ταυτόχρονα υπαρξιακές αγωνίες περί της ισχύος του τρίπτυχου «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια». Οι τωρινοί τον παρέλαβαν στα πρόθυρα αξιακής παράκρουσης.

Σα να μην έφτανε αυτό, η δεξιά κυβέρνηση υιοθέτησε μια υπεροπτική στάση παντοδυναμίας. 20 χρόνια προσπαθούσαν οι Πασόκοι να αισθανθούν «αιώνιοι κυβερνήτες» και μόνο στην τελευταία τους διετία το κατάφεραν. Οι Δεξιοί χρειάστηκαν μόλις 6 μήνες για να τριπαριστούν. Δεν τους αδικώ. Είχαν απέναντί τους το δεύτερο κόμμα σε κατάσταση Δελφινάριο. Είχαν από κάτω τους τις δημοσκοπήσεις να τους διαβεβαιώνουν οτι ο κόσμος ασχολείται αποκλειστικά με τις τηλεοπτικές περσόνες. Είχαν και τα γεγονότα να τους στηρίζουν. Έσκαγε ένα σκάνδαλο; Στην αρχή το ρίχνανε στο ΠΑΣΟΚ, μετά το συνέκριναν με κάποιο ανάλογο σκάνδαλο της Πασοκικής διακυβέρνησης κι, αν ζόριζαν τα πράγματα, μοιράζανε τριχίλιαρα. Και δώστου οι δημοσκοπήσεις θετικές να ψήνουν τους πολίτες με τα αποτελέσματά τους, βάλε και δέκα κιλά αδιαφορία πηχτή και απαξίωση σε στυλ «όλοι ίδιοι είναι» -πως να κατηγορήσεις την κυβέρνηση για επίδειξη σταρχιδισμού; Αν η απουσία πολιτικής σε βγάζει πρώτο κόμμα, μαλάκας είσαι να αλλάξεις το σύστημα; Δεν είσαι! Ή μήπως είσαι;

Επειδή τελικά η απραξία γίνεται κάποιες φορές ενεργητική στάση, πρόσεξε τι εννοώ. Όσο το αυτοκίνητο τσουλάει από μόνο του μπορείς άνετα να πάρεις τα χέρια από το τιμόνι, ακόμα κι αν το όχημα τραβάει γραμμή για το γκρεμό. Έχεις χρόνο, όταν δεις τα σκούρα θα πατήσεις φρένο. Ή θα πηδήξεις έξω από το αυτοκίνητο και άσε τους υπόλοιπους να γκρεμοτσακιστούν. Όμως, όταν εμφανιστούν κοτρώνες στο δρόμο πρέπει κάτι να κάνεις, για να επαναφέρεις το όχημα στην πορεία. Κατανοητό; Από εσένα μπορεί –από την κυβέρνηση όχι. Επειδή αυτοί ακόμα νομίζουν οτι τα αυτοκίνητα οδηγούνται με δημοσκοπήσεις. Να μην επεκταθώ άλλο –βαριέμαι κιόλας.

Και ο κουρελιασμένος αστάθμητος παράγοντας
Διαπιστώνεται μια μόνιμη τάση σε παγκόσμιο κυβερνητικό επίπεδο να αγνοείται πλήρως η ύπαρξη νέων ανθρώπων. Επειδή οι πιτσιρικάδες είναι δύσκολοι στην κατηγοριοποίηση, συνηθίζεται να πετάγονται στα σκουπίδια μέσω της αυθαίρετης ταξινόμησης. Διότι, τι σκατά να ψάξεις και τι να βρεις μαζί τους; Οι μετρήσεις δημιουργήθηκαν στα πρότυπα των ενηλίκων και στη λογική των περιορισμένων επιλογών. Πως να μετρήσεις τους νέους που διαλέγουν εκτός πίνακα ας πούμε; Γι΄αυτό ενεργείς σαν τον μπάτσο του ανέκδοτου, ο οποίος, κάνοντας καταγραφή του αυτοκινητιστικού δυστυχήματος, κλωτσάει το κομμένο κεφάλι στο χαντάκι επειδή δεν ξέρει πως γράφεται η λέξη «οδόστρωμα». Όμως σ΄αυτό το ρημάδι το οδόστρωμα είναι τα ζόρια.

Μετά τις γενικεύσεις –εξειδικεύω. Πηγαίνοντας στους σημερινούς πιτσιριάδες που έχουν βγει στους δρόμους, μέρες τώρα, και δεν φαίνονται διατεθειμένοι να γυρίσουν στα σπίτια τους. Ποιοι είναι αυτοί οι περίεργοι;
Είναι, μάλλον, τα παιδιά της Γενιάς Χ –ηλικιακά το προσεγγίζω. Ανατράφηκαν από γονείς καρπαζωμένους, μάστορες στη σχετικοποίηση, ανθρώπους που δεν φοβήθηκαν τη Χούντα γιατί δεν την έζησαν, αλλά γι΄αυτό ακριβώς απέκτησαν ενοχές. Ανατράφηκαν με το δόγμα «κοίτα να περνάς καλά εσύ και χέσε τους άλλους». Μέχρι εδώ –καλά. Ας τα λέμε...

Τα παιδιά εκεί έξω μεγάλωσαν πνιγμένα στα παιχνίδια (ας είναι καλά οι πιστωτικές κάρτες των γονιών τους). Μεγάλωσαν πνιγμένα στην προκάτ κοινωνικοποίηση, γραμμένα σε ομάδες μπάσκετ από τριών χρονών, σε κολυμβητήρια και σχολές μπαλέτου –κάθε Κυριακή και μια "δημιουργική δραστηριότητα", προκάτ πάντα. Μεγάλωσαν πνιγμένα μέσα σε φροντιστήρια για να ανταπεξέλθουν στη «δωρεάν παιδεία» -αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, μαθηματικά, σκατά.
Μεγάλωσαν πνιγμένα γενικώς.

Σκέψου τώρα κάτι απλό. Βάλε από τη μια το ημερήσιο πρόγραμμα ενός μαθητή κι από την άλλη το πρόγραμμα ενός φυλακισμένου. Τσέκαρε και πες μου –ποιος από τους δύο έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο;

Κοιτάζουν λοιπόν οι πιτσιρικάδες τριγύρω. Βλέπουν οτι τους πηδάνε στα φροντιστήρια αλλά τελικά δεν υπάρχει λόγος αφού μετά το σχολείο θα είναι μαλάκες αν διαλέξουν να πάνε σε δημόσιο πανεπιστήμιο. Βλέπουν οτι τσακίζουν τα κορμιά τους σε προπονήσεις αλλά τελικά δεν υπάρχει λόγος επειδή μόνο πλαγίως και παρανόμως γίνεσαι καταξιωμένος αθλητής. Βλέπουν οτι τσάμπα πάνε στα ωδεία αφού για να γίνεις καλλιτέχνης πρέπει να σου χουφτώσουν τον πισινό μέσω talent show. Βλέπουν οτι για να κυκλοφορήσεις στα στέκια έξω χρειάζεσαι ένα κάρο φράγκα και ξαφνικά η μηχανή των γέρων δε λειτουργεί. Βλέπουν οτι μόνο οι απατεώνες καλοπαιρνάνε την ώρα που οι γονείς τους είναι ανίκανοι να κλέψουν ακόμα και πεταμένο πορτοφόλι. Βλέπουν οτι για να πουν μια κουβέντα της ανθρωπιάς πρέπει να ψάξουν μέσα στο ίντερνετ, αλλά κι εκεί έχει γεμίσει σκατόγερους που θέλουν να τους γαμήσουν απ΄όλες τις πάντες. Βλέπουν οτι οι γονείς τους, τούς έχουν μπουκώσει σοκολάτες για να μην τους μιλάνε, τους έχουν στραβώσει με βίντεο γκέιμς για να μην τους βλέπουν, τους έχουν πήξει στη «δημιουργική απασχόληση» για να μην τους ενοχλούν. Βλέπουν κι άλλα πολλά τα παιδιά –αλλά αυτά είναι τα προφανή.

Έρχεται κάποια στιγμή εκείνος ο μπασκίνας και σκοτώνει τον Γιουγκοσλάβο μαθητή πάνω στη Θεσσαλονίκη. Εντάξει, τα παιδιά δεν είναι Γιουγκοσλάβοι –μπορούν να αδιαφορήσουν. Έρχεται μετά ο άλλος και σκοτώνει μετανάστες. Εντάξει, τι μας νοιάζει εμάς; Πάνε οι μπάτσοι και σαπίζουν στο ξύλο τον Κύπριο –εντάξει κι αυτό, επειδή γίνονταν φασαρίες στα πέριξ. Γίνεται τώρα αυτή η φάση που πήγε το παιδί να πιεί μια μπύρα στα Εξάρχεια και κατέληξε με μια σφαίρα στην καρδιά. «Ε, φτάνει πια!» σου λένε οι πιτσιρικάδες.

Τι χρωστάμε –να πηγαίνουμε...
Τα παιδιά που ξεκίνησαν τις ιστορίες μετά τη δολοφονία είναι κανονικά παιδιά –φοιτητές, μαθητές, απόφοιτοι που λιώνουν στην ανεργία ή ξεζουμίζονται για κομμάτι ψωμί (μπαγιάτικο).

Τα παιδιά αυτά δεν βρίσκουν καμιά άλλη λειτουργία στο εκπαιδευτικό σύστημα πέρα από την καταπίεση. Και γι΄αυτό δεν θέλουν να κάνουν μαθήματα –κάτι σκατόψυχοι που προσπαθούν να τα παρουσιάσουν σαν κοπανατζήδες και χαβαλέδες είναι σιχαμένοι ψεύτες. Μέχρι χτες τσίριζαν για το χάλι των πανεπιστημίων και για την υποβάθμιση των σχολείων –σήμερα ανακάλυψαν οτι τα πανεπιστήμια και τα σχολεία θα απαξιωθούν με τις καταλήψεις! Τέτοια υποκρισία!

Τα παιδιά αυτά δεν έχουν κανένα μέλλον. Κανένα! Ξέρουν από τώρα οτι θα καταλήξουν δημόσιοι υπάλληλοι ή γλύφτες μαλακισμένων αφεντικών κι αυτό δεν τους αρέσει καθόλου. Έχουν άδικο; Όχι. Έχουν εναλλακτική; Ούτε. Γι΄αυτό λοιπόν αποφάσισαν να πουλήσουν ακριβά το τομάρι τους, ακόμα κι αν κανένας δεν το αγοράζει.

Τα παιδιά αυτά έχουν στριμωχτεί στην αναγκαστική υπερκατανάλωση. Εγκλωβίστηκαν σε μια κοινωνία όπου ο νόμος είναι «αγοράζω άρα υπάρχω» χωρίς να φταίνε και χωρίς να το έχουν επιλέξει. Γι΄αυτό ξεσπάνε την οργή τους σπάζοντας βιτρίνες, γι΄αυτό αρπάζουν τα προϊόντα –κι εμείς που τους μάθαμε να κάνουν τα πάντα προκειμένου να αποκτήσουν τα καταναλωτικά σκατολοϊδια (αρκεί να μη τους πάρουν χαμπάρι –σωστά;) τώρα εκφράζουμε την αγανάκτησή μας! Τέτοια προστυχιά!

Η κυβέρνηση, συνηθισμένη στην απραξία, θα χρησιμοποιήσει τον μοναδικό τρόπο που γνωρίζει προκειμένου να φέρει το όχημα στα ίσα του. Αστυνομική αυθαιρεσία και παρακρατική βία. Αποτελεσματικότης εγγυημένη –μέχρι και οι Πασόκοι το ίδιο έκαναν σε ανάλογες περιπτώσεις! Όσο ο πρωθυπουργός θα πουλάει καθαρές εξηγήσεις δραχμές σαράντα και οι καφέδες κερασμένοι –τα κτήνη θα λιώνουν τα παιδιά μας. Και κανένας υπουργός δεν θα έχει ακούσει τίποτα, κανένας κυβερνητικός εκπρόσωπος δεν θα έχει επαρκείς ενδείξεις για να σχολιάσει την κτηνωδία. Αποτελεσματικότης εγγυημένη!

Το όραμα της υπερκατανάλωσης θα αναστηθεί σαν τον χουντικό φοίνικα μέσα από τις στάχτες του και όλοι μας θα συρθούμε σε μια ακόμα υπερχρέωση –φροντίζει η τηλεοπτική προπαγάνδα γι΄αυτό. Οι «πτωχοί πλην τίμιοι» καταστηματάρχες, αυτοί που δεν δέχτηκαν χτες τις κυβερνητικές επιδοτήσεις επειδή «τα μαγαζιά είναι ασφαλισμένα και άλλωστε το πρόβλημα είναι η τόνωση της εμπορικής κίνησης στην περίοδο των εορτών, όπου και γίνεται το 25% του ετήσιου τζίρου», θα αναγορευτούν οσιομάρτυρες. Και θα απαιτήσουν να ξοδέψουμε χρήματα που δεν έχουμε προκειμένου να αποκτήσουμε πράγματα που δεν χρειαζόμαστε. Έτσι πάει. Για το καλό του κοινωνικού συνόλου βεβαίως.

Και το σύνολο των πολιτών της χώρας, εμείς, εσείς, αυτοί δηλαδή –θα θάψουμε βιαστικά τις κραυγές των παιδιών μας επειδή πολύ ενοχλητικές μας ακούγονται. Πολύ σκληρές για τα αυτιά μας που συνήθισαν στα διαφημιστικά σποτ. Πολύ ενοχλητικές για τους πισινούς μας που έγιναν ένα με τους καναπέδες.

«Ρε γυναίκα, πάρε ένα κατοστάρικο να αγοράσεις εκείνο το Εξ μποξ στο μούλο να μη μου τα πρήζει –κι έχω να δω μπάλα τώρα!»

Αδρανοποίηση παιδιού –ευρώ 100. Ενίοτε και σφαίρες τρεις –η μια στην καρδιά.

Posted in: Συμβαίνουν κι αυτά