Ένας νέγρος θεατής από το Τζιμπουτί

Το είχα υποσχεθεί στον φίλο μου τον Μιχάλη οτι σύντομα θα του δινόταν η ευκαιρία να σχολιάσει σχετικά με το θέμα της μουσικής πραγματικότητας της δεκαετίας ’80. Μιας πραγματικότητας που γίνεται όλο και περισσότερο εικονική με το πέρασμα των χρόνων και για χάρη της αναγκαιότητας αναβίωσης μέσω μιας αναβαπτισμένης ροκ σκηνής που δεν υπήρξε και δεν λεγόταν καν έτσι!

Το είχα δει παλιότερα με τον κινηματογράφο της συγκεκριμένης δεκαετίας όπου βαφτίσανε «το κρέας ψάρι» για να παρουσιάσουν τους χλιμίτζουρες της βιντεοκασέτας σαν καλτ φιγούρες.
Το είδα στη συνέχεια με αφορμή την αλητεία αυτή των Metro Decay που τόλμησαν οι παλιάνθρωποι να δώσουν συνέντευξη και να μας πουν την άποψή τους για τη δεκαετία του ’80.
Χτες το εμπέδωσα μέσω κρατικής τηλεόρασης και συγκεκριμένα με την εκπομπή «Εικόνα σου είμαι» της ΕΤ1 η οποία ασχολήθηκε με το ελληνικό ροκ. Στα μέσα της εκπομπής πήρα όσα τηλέφωνα είχα από παιδιά που παίζανε μουσική το ’80 για να τους πληροφορήσω περιχαρής: «Κύριοι, δεν υπήρξατε ποτέ κι εγώ που έλεγα οτι σας είδα είμαι φαντασιόπληκτος, πάω στοίχημα οτι αν κοιτάξω στη δισκοθήκη μου οι δίσκοι σας θα έχουν όλοι εξατμιστεί». «Σίγουρο αυτό;» με ρώτησαν κάποιοι. «Γκαραντί, κι αν δε με πιστεύετε ανοίξτε να το δείτε που το λέει η τσαχπίνα Ευτυχία Φράγκου!» τους διαβεβαίωσα. Ελπίζω να πείστηκαν –άντε γιατί πολύ κάπως την είχαν δει, δεν υπήρξατε ποτέ κύριοι (και κυρίες) κι αν κάποιος ισχυριστεί το αντίθετο θα ισοπεδωθεί πάραυτα.

Για όσους δεν πήρατε είδηση την εκπομπή, εδώ είμαι, για να σας βγάλω από την άγνοια:

Αρχίζοντας από τον τίτλο. «Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω», αυτός είναι ολόκληρος ο στίχος από τον οποίο δανείζεται ο τίτλος της εκπομπής. Κάποια ποίημα της Γαλάτειας Καζαντζάκη –εγώ πάντως το έχω ακούσει να τραγουδιέται από τη Νένα Βενετσάνου. Και ίσως την Ελένη Βιτάλη (μη βαράς –μπορεί να κάνω λάθος). Κοντολογίς πρόκειται για έναν στίχο –μπαλαφάρα, που ίσως (κάποτε) να έμοιαζε πρωτοποριακός αλλά πλέον είναι εξίσου προφανής και κοινότυπος με την κίνηση της γης γύρω από τον ήλιο. Με ξένισε λοιπόν κάπως αυτό το πράγμα, να χρησιμοποιείται ένας στίχος ελαφρολαϊκού τραγουδιού σαν τίτλος εκπομπής της οποίας το περιεχόμενο ήταν (στο πρώτο επεισόδιο) το ελληνικό ροκ.

Γι΄αυτό πήγα στη σελίδα της ΕΤ1 να μάθω κάτι παραπάνω και παρακολούθησα την εκπομπή ΣΧΕΔΟΝ από την αρχή. Κι αυτά διάβασα και αυτά είδα, κάτσε να στα περιγράψω:

«Μια εκπομπή που ηχογραφεί τον πιο δυνατό, τον πιο καθαρό και τον πιο ανατρεπτικό ήχο της πόλης και κινηματογραφεί τους πρωτοπόρους, τους εμβρυουλκούς και τους νεότερους δημιουργούς».
Κάτι τέτοια διάβαζε ο Κάρολος ο Ντίκενς κι έβγαλε το βιβλίο του «Μεγάλες Προσδοκίες»! Πάντως εγώ διαβάζοντάς το μια περιέργεια την είχα –ήθελα να κάτσω μπροστά στην οθόνη, όχι για να δω τους πρωτοπόρους ή τους νεότερους αλλά γι΄αυτούς τους κιαρατάδες τους «εμβρυουλκούς»! Ποιοι ήταν; Τι ήταν; Τους φανταζόμουν με ρόμπες γιατρών να ξεγεννάνε τα μουσικά ρεύματα και να γιομίζει ο τόπος αίμα και πλακούντα –σπλάτερ μουσική εκπομπή, έτσι το περίμενα!

«Σαββόπουλος, Μικρούτσικος, Μαχαιρίτσας, Θηβαίος και αρκετοί άλλοι που εξελλήνισαν το Ροκ, κοντοστέκονται σε σταθμούς και στάσεις της δημιουργικής διαδρομής τους, μιλώντας ταυτόχρονα για τις μελλοντικές πορείες τους στον αντιφατικό κόσμο του ροκ κινήματος.»
Εδώ είναι ο μέλανας ζωμός της ιστορίας –αυτό το κομμάτι της εκπομπής το παρακολούθησα με θρησκευτική ευλάβεια. Επειδή μιλούσε για το ροκ της δεκαετίας του ΄80 –κατάλαβες; Το "εξελληνισμένο", το ατόφιο πράμα, με το μπουζουκάκι του και τα απ΄όλα του...
Τον Σαββόπουλο δεν τον πρόλαβα (ίσως είχε μιλήσει πιο πριν), έπεσα κατευθείαν πάνω στον μεγάλο Μικρούτσικο. Ο οποίος, απ΄ότι κατάλαβα, έβγαλε έναν από τους πιο σημαντικούς δίσκους ροκ της δεκαετίας του ΄80. Ποιον; Μα καλά –το ρωτάς! Τον «Σταυρό του Νότου»!!!! Δισκάρα, αποκαλυπτικό ροκ, το άκουσε ο Τζάγκερ κι έγινε ηθοποιός, το άκουσε ο Ντύλαν και έγινε τραγουδιστής, το άκουσε ο ΜακΛάρεν και άνοιξε μπουτίκ! Ο μέγας Μικρούτσικος έλεγε με καμάρι οτι ο Πατσιφάς από τη ΛΥΡΑ είχε πολύ απογοητευτεί όταν του πήγε τα τραγούδια και τον είχε αφήσει να βγάλει το δίσκο επειδή «τον αγαπούσε». Και οι κριτικοί τον ξέσκισαν –καμάρι ο Μικρούτσικος, να δεις!
Απορία: γιατί όλοι τον βρίζανε τον καλλιτέχνη;
Υποθετική απάντηση που κυκλοφορεί ευρέως: Επειδή ο Καββαδίας θεωρούνταν παρακατιανός.
Απάντηση των παιδιών της δεκαετίας του ’50 που λάτρεψαν Καββαδία: Επειδή ο δίσκος ήταν φωνακλάδικος και πανηγυρτζίδικος (¨αρκουδιάρικος" σύμφωνα με άλλους).
Απάντηση των κριτικών της δεκαετίας του ’80: Επειδή ο δίσκος ήταν κιτς.
Άποψη δική μου: Πολύ μπουζούκι και ζεμπεκιές ρε παιδί μου!

Αυτά περί ροκ Μικρούτσικου, ο οποίος βέβαια, την δεκαετία του ΄80 διέπρεπε ως αγαπημένος συνθέτης της ΚΝΕ («Άννα μην κλαις, θα ζητήσουμε βερεσέ απ΄το μπακάλη» και άλλα Μπρεχτικά). Και φυσικά ασπαζόταν τότε την κυρίαρχη άποψη περί «ξενόφερτου, αντιδραστικού μουσικού υποπροϊόντος» -για το ροκ μιλάμε, μην ξεχνιέσαι. Κι ακόμα πιο φυσικά, ο μεγάλος Μικρούτσικος μουσουργός έγινε ξακουστός το 1984 για τη μουσική που έγραψε στο «Βίκτορ/Βικτόρια» της Βουγιούκλως και την συνεπή (αριστερή, κομμουνιστική, συνδικαλιστική) στάση την οποία επέδειξε σπάζοντας την απεργία των μουσικών του θεάτρου και συνοδεύοντας τη Βουγιούκλω μόνο με το πιάνο του. Δε σόου μαστ γκόου ον! Ένας Μικρούτσικος Ήρωας.
Ο οποίος ανέλυσε το ροκ μήνυμα του Καββαδία –και ποιο ήταν αυτό; «Μην μασάς αν σε περιθωριοποιούν, μην τα παρατάς, να αγωνίζεσαι ακόμα και κόντρα στα πάντα»! Δεν κάνω πλάκα –αυτό είναι το μήνυμα του Καββαδία, το είπε χτες ο ειδήμων! Και είναι και ροκ –έτσι;

Παρακάτω βγήκε ο έτερος ροκ ίνδαλμας ο Γιάννης Ζουγανέλης! Ο Ζούγκας! Ο «άσε πια τον μακρυμάλλη»! Ο «Γιαννάκη ομορφόπαιδο» συνεχιστής του Ζαμπέτα! Και μας μίλησε για την ηρωική εποχή του «Αχ Μαρία!», επειδή, όπως μας εξήγησε η ναζιάρα παρουσιάστρια, το ροκ του ΄80 παιζόταν αποκλειστικά στο «Αχ Μαρία!» και στο «ΑΝ»!
Εντάξει, με κουτσουρεμένες τις ελπίδες περίμενα να δω τι θα δείξουν από το «ΑΝ» επειδή η μπουατοειδής μπουζουκλερί «Αχ Μαρία!» δεν ταίριαζε με την μουσική μου οπτική περί ροκ (αλλά δε βαριέσαι; ποιος είμαι εγώ να ξέρω καλύτερα από τον Ζούγκα, τον Βασιλάκη και την Ευτυχία Φράγκου;)
Περί «ΑΝ» λοιπόν έβγαλαν τον Πέτρο τον Κουτσούμπα να λέει για τη ναρκοκουλτούρα της πλατείας Εξαρχείων της εποχής κι ότι τελικά όλα αυτά γαμήσανε ένα κάρο καλούς μουσικούς. Σωστός και δίκαιος ο Κουτσούμπας, χώθηκε κι ο Ζούγκας πορδοειδώς στο όλο θέμα, έριξε ολίγον Σιδηρόπουλο (ο οποίος ήταν ΦΥΣΙΚΑ φίλος του, όπως κι ο Άσιμος) κι έτσι τελείωσε το πανηγύρι.
Ερώτηση: Καλά στο «Αχ Μαρία!» έπαιζε ο Ζούγκας, ο Μπουλάς, ο Γιοκαρίνης, ο Βασιλάκης, η Ισιδώρα Σιδέρη και όλος ο υπόλοιπος θίασος. Στο «ΑΝ» ποιοι πούστηδες παίζανε; Δεν τους είπε ο Κουτσούμπας ή τους είπε αλλά το κόψανε για να μη χαλάσει ο χυλός;

Πάμε παρακάτω όπου και βγαίνει ο άλλος μεγάλος έλληνας ροκ, ο Λαυρέντης the knife Μαχαιρίτσας! Ο οποίος αφού ρίχνει τα τσιτάτα του περί της κατάστασης στον κόσμο και περί νεολαίας, ξηγιέται και μια αναδρομή στη μουσική του σταδιοδρομία. Και μας θυμίζει τους Τερμίτες, αυτή την σουπεργκρουπάρα (οι Blind Faith και οι Cream όταν άκουσαν τη «Σκόνη» και τον «Ουρανό που βρέχει αρκούδες» αποκήρυξαν όλους τους τούς δίσκους)! Και ξηγιέται ο Λαυρέντης ο Σουγιάς: «με τους Τερμίτες είχαμε βγει εξωτερικό, στο Παρίσι, αλλά μας κλείσανε όλες τις πόρτες κατάμουτρα επειδή είχαμε βγάλει το Armageddon που ήταν προγκρέσιβ μέσα στο πνεύμα της εποχής –δεν θέλανε να ακουστούν αυτά, κατάλαβες;»
Απορία 1: Ξεμωράθηκε ο Λαυρέντης; Τον Αρμαγεδδώνα τον έβγαλε με τους PLJ Band (όταν παίζανε θρησκευτικό ροκ). Μετά την μνημειώδη αποτυχία του εγχειρήματος, ο Λαυρέντης το γύρισε στο κιθαριστικό νινανάι ντάχτα νινανάι, τουτέστιν στους Τερμίτες (στο άλμπουμ συμμετέχει κι ο Γιώργος Νταλάρας) και στις αντιγραφές των ιταλικών τραγουδιών. Πώς μπερδεύτηκε ο Λαυρέντιος;
Απορία 2: Το προγκρέσιβ, αρτ, ψυχεδελικό (άιντε, να στο δώσω κι αυτό) ροκ που λέγανε οτι παίζανε στο Αρμαγεδδών από πότε βρέθηκε στο πνεύμα της εποχής; Το ΄82 που βγήκε ο δίσκος είχε ήδη τελειώσει το πανκ και μεσουρανούσε το νιού γουέιβ και το ποστ. Οι μουσικές φόρμες των PLJ ήταν πιο παρωχημένες κι από το «Wall» των Μπιτ Χλόηντ.
Απορία 3: Πού ήταν ο αρχιροκάς (και αρχικνίτης) Τσακνής; Πολύ ξεχασιάρης ο Λαυρέντης!

Αφού λοιπόν η φωτισμένη στριφογυριστή δερβίσσισα Ευτυχία Φράγκου μάς έριξε κάτι ποιητικά αποσπάσματα, αποφάσισε να ξεμπερδέψει με το υπόλοιπο μισό της δεκαετίας του ’80 λέγοντας κάτι περί διάλυσης των συγκροτημάτων λόγω ναρκωτικών και ολοκληρωτικής εξαφάνισης της ροκ μουσικής σκηνής, κάπου στο 1986! Αυτό ήταν, πάπαλα! Μάγκες, πριν το ’86, ροκ έπαιζε ο Λαυρέντης, ο Ζούγκας, ο Σιδηρόπουλος κι ο Άσιμος και μετά το ΄86 ήσασταν νεκροί λόγω πρέζας! Μην τολμήσει κάνας πούστης και σχολιάσει οτι ζει ακόμα κι ότι έπαιζε μουσική τη δεκαετία του ΄80 θα του φάω το λαρύγγι –να΄μαστε ξηγημένοι! Το είπανε στη ΕΤ1, δεν υπήρξατε ποτέ. Κι ας υπάρχουν μέχρι και ντοκυμαντέρ με τις μούρες σας στο αρχείο της ΕΡΤ! Θα πάει η Σουβλίτσα η Φράγκου να τα κάψει ένα προς ένα, να τελειώνει πια αυτό το παραμύθι!

Και μετά μαμά, και μετά;

Αναρωτιέστε για τη συνέχεια της ιστορίας του ελληνικού ροκ; Μετά βρε κουτά βγήκαν οι ΤΡΥΠΕΣ! Το είπε η Φράγκου «στις αρχές του ’90, πρωτοπόροι, ακολούθησαν τα Ξύλινα Σπαθιά, ο Βαγγέλης Γερμανός (ποιος;) και άλλοι πολλοί». Έδειξε και μια φωτογραφία του Αγγελάκα γιαουρτωμένου! Έδειξε και τους ΜΠΛΕ με τη Τζόρτζια να τραγουδάνε κομμάτια της εποχής της Τσάτσου! Έδειξε κι έναν από την ΑΝΟ ΚΑΤΟ Records να αναλύει περί ελληνικού ροκ με φόντο δίσκους του Ζαφείρη Μελά, του Βασίλη Καρρά και άλλων ροκάδων. Μίλησε κάποιος από τις ΤΡΥΠΕΣ, ο Αγγελάκας δεν καταδέχτηκε μάλλον.
Φυσικά μίλησε κι ο Θηβαίος (άλλος μέγιστος ρόκερ)! Μεταξύ μας, από τότε που έμαθα οτι ο Θηβαίος είναι γιος του συχωρεμένου του Άντώνη «πχυ-πχυ-πχυραυλός!» Παπαδόπουλου πεθαίνω στα γέλια κάθε που τον βλέπω –φταίει αυτή η ομοιότης...

Και τελικά;

«Την ίδια στιγμή -φυσικά στην ίδια εκπομπή- νεότεροι και νέοι ακόμη και παιδιά σε σχολικές μπάντες, παίζουν μουσικές και σκαρώνουν τραγούδια για τα ασύμμετρα όνειρά τους και τις αντισυμβατικές ζωές τους. Ροκ ήχοι και εικόνες σε φεστιβάλ, νταμάρια, μουσικές σκηνές…»
Schooligans, διάφοροι που αποκάλυψαν οτι η μουσική κυκλοφορεί πλέον άνετα μέσω ίντερνετ –τέλος του παραμυθιού, καληνύχτα σας.

Και τι ήταν όλο αυτό που είδαν τα αθώα μάτια μου;
«Ένα τηλεοπτικό ταξίδι από τη δεκαετία του `60 έως τα σήμερα, με ενδιάμεσους σταθμούς στο κέντρο και την περιφέρεια που γυαλίζει στο φως του Μεγάρου Μουσικής και χάνεται στα σκοτεινά δρομάκια των Εξαρχείων και τα σοκάκια της Πλατείας Ναυαρίνου.»
Μέγαρο Μουσικής, Εξάρχεια, Πλατεία Ναυρίνου –τρεις τοποθεσίες παύλα σταθμοί για το ελληνικό ροκ! «Είμαι καβάλα στο φρίντομ, μη με σκουντάς για θα πέσω», που έλεγε κι ο Πιλάλας.

Για το τέλος αποφάσισα να αφήσω το δελτίο τύπου της συγκεκριμένης εκπομπής να εξηγήσει τα ανεξήγητα. Δεν ξέρω αν θα το κάνουν καλύτερα από μένα, σίγουρα όμως οι άνθρωποι είναι ταλαντούχοι. Στο να βγάζουν περισσότερο γέλιο κι από τον Στάθη Ψάλτη! Απολαύστε τους:

«Η δημοσιογραφική μπάντα που για τις ανάγκες της εκπομπής έλαβε τον τίτλο «επιτόπου», ανακαλύπτει και αποκαλύπτει, ότι το ελληνικό ροκ ενίοτε ως ανατρεπτικό κίνημα και άλλοτε ως μουσικό ρεύμα, ζει και ξαναζεί. Υπάρχει και δημιουργεί και μεγαλουργεί. Για λόγους σεμνότητας, αλλά κυρίως εξαιτίας της (α)προβολής από τις δομές της βιομηχανίας του θεάματος, η δράση του και οι δημιουργοί του παρέμεναν… άφαντοι.
Το Διαδίκτυο σπάει αυτά τα στεγανά και πλέον ήχοι και εικόνες εκτοξεύονται στον κυβερνοχώρο για να συναντήσουν παλιούς φίλους και νέους ροκάδες, που θέλουν να λένε ότι αντιστέκονται στο απρόσωπο, το άνευρο, το μαζικό…
Εμάς πάντως δεν μας πέφτει λόγος. Μια εκπομπή κάνουμε και απλώς καταγράφουμε, αναλύουμε, καλύπτουμε αποκαλύπτουμε, εγκρίνουμε απορρίπτουμε, κόβουμε, προσθέτουμε, αφαιρούμε ότι θέλουμε, χωρίς φόβο και πάθος…»

Η εκπομπή έκλεισε με την απαγγελία στίχων του Γιάννη Αγγελάκα από μια αλλοπαρμένη Ευτυχία Φράγκου.

Υ.Γ.: Δυστυχία μας!

Posted in: Συμβαίνουν κι αυτά