Moneyball

Αυτό είναι ένα άρθρο που έγραψα για το Wild Thing:

Ημερ. Κυκλοφορίας: 2011

Drama, Sports

Cast: Brad Pitt, Jonah Hill, Philip Seymour Hoffman, Robin Wright, Chris Pratt, Stephen Bishop, Reed Diamond, Brent Jennings

Ταινίες που σχετίζονται με αμερικάνικα σπορ όπως το baseball ποτέ δεν βρήκαν ιδιαίτερη απήχηση στην Ελλάδα. Αλλά, ακόμα κι αν υπάρχει κάποιος που του αρέσει το συγκεκριμένο άθλημα μπορεί να απογοητευτεί από το γεγονός οτι η ταινία έχει ελάχιστες σκηνές παιχνιδιού. Παρ΄όλα αυτά είναι μια ταινία η οποία μιλάει πολύ για baseball κι ακόμα περισσότερο για τον επαγγελματικό αθλητισμό. Πράγμα το οποίο θα έπρεπε να συναρπάζει τους Έλληνες ποδοσφαιρόφιλους που κάθε καλοκαίρι γίνονται μανατζαραίοι και πρόεδροι ομάδων, ανακαλύπτοντας κελεπούρια!

Πριν προχωρήσω, θα ήθελα να εξηγήσω συνοπτικά τι εστί baseball: Λοιπόν, έχουμε δυο ομάδες (ας τις πούμε Α και Β) 9 παικτών εκάστη. Η ομάδα Α, ας πούμε, αμύνεται και η ομάδα Β επιτίθεται. Αυτό σημαίνει οτι ένας παίκτης της ομάδας Α (ο pitcher) πετάει το μπαλάκι για να το πιάσει ο συμπαίκτης του ονόματι catcher. Ανάμεσά τους παρεμβάλλεται ένας παίκτης της επιτιθέμενης ομάδας Β, ο batter (αυτός με το ρόπαλο) ο οποίος θέλει να στείλει τη μπάλα όσο πιο μακριά γίνεται. Γιατί να το κάνει αυτό; Επειδή, μέχρι να πιάσουν τη μπάλα οι αμυνόμενοι, εκείνος μπορεί να σουλατσάρει στις βάσεις του γηπέδου. Αν πατήσει βάση μένει εκεί και περιμένει. Αν οι αμυντικοί που φυλάνε τις βάσεις τον ακουμπήσουν έχοντας όμως τη μπάλα, βγαίνει από το παιχνίδι. Αν ο επιτιθέμενος πατήσει όλες τις βάσεις γράφει έναν πόντο. Καταλαβαίνεις λοιπόν γιατί κάνουν πάρτυ οι επιτιθέμενοι όταν η μπάλα πάει στο θεό, άσε που μπορεί να έχουν βάλει 3-4 παίκτες στις βάσεις οπότε να γράψουν με μιας 4 ή 5 πόντοι! Αυτά τα περιληπτικά για το συγκεκριμένο άθλημα. Ας πάμε τώρα στην ταινία...

Ένα πρώην αστέρι του baseball (Brad Pitt ) που χαραμίστηκε λόγω μιας λανθασμένης του απόφασης, μανατζάρει πλέον μια μικρή ομάδα η οποία έφτασε μέχρι τον τελικό του πρωταθλήματος αλλά δεν πήρε τον τίτλο. Φυσικό επακόλουθο της καλής πορείας της ομάδας είναι οτι πριν αρχίσει το επόμενο πρωτάθλημα οι πλούσιοι σύλλογοι την αποψιλώνουν, αγοράζοντάς τούς καλύτερούς της παίκτες.. Όταν ο μάνατζερ πηγαίνει στον πρόεδρο και ζητάει χρήματα για να φτιάξει μια ισάξια ομάδα εισπράττει μόνο χαμόγελα κατανόησης. Τότε ακριβώς, πέφτει πάνω σε έναν πιτσιρικά, απόφοιτο Οικονομικών του Γέιλ (Jonah Hill). Ο οποίος έχει μια επαναστατική θεωρία για το άθλημα: “Οι ομάδες σπαταλάνε τα λεφτά τους αγοράζοντας παίκτες, αυτό είναι λάθος. Πρέπει να αγοράζουν πόντους! Με τους πόντους κερδίζεις ένα παιχνίδι”. Τουτέστιν, μην κοιτάζεις ποιος είναι ο καλύτερος παίκτης, απλώς κοίταξε αν μπορείς να ενσωματώσεις τα στατιστικά στοιχεία του σε ένα διάγραμμα που θα σε οδηγήσει στη συγκομιδή πόντων, άρα και σε νίκες. Για να το ποδοσφαιροποιήσω το ζήτημα, η θεωρία αυτή υποστηρίζει οτι πρέπει να αγοράζεις παίκτες που σκοράρουν και να τους χρησιμοποιείς στις θέσεις που σκοράρουν περισσότερο. Αν ο Μέσι έχει μια ασίστ και 0,8 γκολ ανά αγώνα κι ο Χούντελαρ (ας πούμε) έχει μια ασίστ και 1 γκολ ανά αγώνα όταν παίζει έξω δεξιά, τότε σε συμφέρει να αγοράσεις τον δεύτερο και να τον χρησιμοποιείς μόνο στη συγκεκριμένη θέση!

Φυσικά η συγκεκριμένη θεωρία οδηγεί το τεχνικό επιτελείο της ομάδας σε παράκρουση και κοντράρεται ανελέητα από τον παλαιολιθικό προπονητή (Philip Seymour Hoffman). Η συνέχεια επί της οθόνης –με την επισήμανση οτι πρόκειται για αληθινή ιστορία.

Τεχνικά η ταινία δίνει ρέστα. Ο Bennett Miller σκηνοθετεί καταφέρνοντας το απίθανο, να μετατρέψει δηλαδή μια ταινία ανοιχτών χώρων (γηπέδων) σε κλειστοφοβικό εφιάλτη. Η κάμερα κινηματογραφεί σα να πρόκειται για ντοκυμαντέρ (και μάλιστα οι αθεόφοβοι ηθοποιοί αρκετές φορές λένε τις ατάκες τους αμήχανα και κουμπωμένα σα να δίνουν πραγματική συνέντευξη!). Ο Brad Pitt παίζει για το Όσκαρ (σιγά μην το έπαιρνε με τόσο εγκεφαλική ερμηνεία), ξεναγώντας μας στην προσωπική κόλαση του ανθρώπου που κατέστρεψε τη ζωή του παίρνοντας μια λάθος απόφαση και πλέον καλείται να αποφασίζει συνέχεια για κρίσιμα θέματα. Περνάει τις ώρες του στα αποδυτήρια καταδικασμένος να μη βλέπει τα παιχνίδια της ομάδας του (γιατί το θεωρεί γρουσουζιά και όποιος είναι οπαδός καταλαβαίνει τη σημασία αυτής του της πεποίθησης) ή μέσα στο αυτοκίνητό του, σε μποτιλιαρισμένες λεωφόρους, προσπαθώντας να ανταποκριθεί στις καθημερινές του υποχρεώσεις. Ο Jonah Hill παίζει αυτό που ξέρει καλύτερα –τον ντροπαλό σπασίκλα. Και ο Philip Seymour Hoffman ενσαρκώνει λιτά τον ρόλο του προπονητή που αγαπάμε να μισούμε.

Η ταινία τελειώνει αριστουργηματικά. Η μεγάλη διάρκειά της (133 λεπτά) μπορεί να κουράσει τη γυναίκα σας η οποία δυσανασχετεί κάθε φορά που βλέπετε μπάλα, αλλά αυτό ήταν, από την αρχή, αναμενόμενο.

Εν κατακλείδι: Έχω την άποψη οτι υπάρχουν ταινίες που μιλάνε στη γυναικεία ψυχοσύνθεση όπως, ας πούμε, το διασκεδαστικότατο “Bridesmaids”. Και υπάρχουν ταινίες οι οποίες κάνουν τους άντρες να δακρύζουν, όπως το παλιότερο “Fields of dreams”. Το “Moneyball” ανήκει σε αυτή την κατηγορία –οπότε, πάρε τους φίλους σου, παράγγειλε μερικές πίτσες, τσέκαρε αν έχεις αρκετές μπύρες στο ψυγείο και μην ξεχάσεις τα χαρτομάντιλα. Ακόμα κι αν δεν δακρύσεις, θα χρειαστούν για να σκουπίσετε τα λάδια από τις πίτσες.

Χαρακτηριστικοί διάλογοι:

Billy Beane: Το μόνο που κάνετε είναι να μιλάτε. Μιλάτε, λα-λα-λα-λα, μιλάτε. Σα να πρόκειται για ένα συνηθισμένο συμβούλιο. Δεν είναι έτσι..
Grady Fuson: Προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημα εδώ πέρα, Billy.
Billy Beane:  Όχι, έτσι δε θα λύσετε κανένα πρόβλημα. Εσείς δεν βλέπετε καν το πρόβλημα. 
Grady Fuson:  Είμαστε εντελώς επικεντρωμένοι στο πρόβλημα. Εννοώ...

Billy Beane:  Εντάξει λοιπόν. Ποιο είναι το πρόβλημα;
Grady Fuson: Κοίτα Billy, όλοι καταλαβαίνουμε ποιο είναι το πρόβλημα. Θα πρέπει να... 
Billy Beane: Εντάξει λοιπόν. Ποιο είναι το πρόβλημα;
Grady Fuson: Το πρόβλημα είναι οτι πρέπει να αντικαταστήσουμε τρεις βασικούς μας παίκτες.
Billy Beane:  Όχι. Ποιο είναι το πρόβλημα; 
Pittaro: Το ίδιο που ήταν πάντα. Οτι θα πρέπει να αντικαταστήσουμε αυτούς τους παίκτες με ότι διαθέτουμε.

Billy Beane: Όχι. Ποιο είναι το πρόβλημα Barry;
Scout Barry: Χρειαζόμαστε κάποιους να κάνουν 38 home runs, 120 τρεξίματα για να βγουν μπαλιές, και 47 κλεψίματα.
Billy Beane: Εχχχ! (μιμείται τον ήχο της κόρνας): Το πρόβλημα που προσπαθούμε να λύσουμε είναι οτι υπάρχουν πλούσιες ομάδες και υπάρχουν φτωχές ομάδες. Πιο κάτω υπάρχουν 50 μέτρα με σκατά κι ακριβώς από κάτω τους είμαστε εμείς. Είναι ένα άδικο παιχνίδι. Και τώρα μάς πετσόκοψαν. Είμαστε δωρητές οργάνων για τους πλούσιους. Η Βοστώνη πήρε τα νεφρά μας, οι Yankees πήραν την καρδιά μας. Κι εσείς καθόσαστε εδώ και συζητάτε τις ίδιες παλαιολιθικές σαχλαμάρες, λες και πουλάμε τζηνς. Πρέπει να σκεφτούμε διαφορετικά. Είμαστε το πιο αδύναμο κουτάβι της σκύλας. Έχετε δει τι συμβαίνει στο πιο αδύναμο κουτάβι. Πεθαίνει.

Scott Hatteberg: Δεν έχω παίξει ποτέ τη θέση τού catcher.
Billy Beane: Δεν είναι δύσκολο, Scott. Πες του, Wash.
Ron Washington: Είναι απερίγραπτα δύσκολο.

Peter Brand: Θέλω να σου δείξω τις αξιολογήσεις των παικτών που μου ζήτησες.
Billy Beane:  Σου ζήτησα να κάνεις τρεις. 
Peter Brand: Ναι.
Billy Beane: Να αξιολογήσεις τρεις παίκτες. .
Peter Brand: Ναι.
Billy Beane:  Πόσους έκανες; 
Peter Brand:  Σαρανταεφτά. 
Billy Beane: Εντάξει.
Peter Brand: Βασικά έκανα πενηνταένα. Δεν ξέρω γιατί σού είπα ψέματα μόλις τώρα! .

Billy Beane: Πατάς στη βάση και νικάς. Δεν πατάς και χάνεις. Κι εγώ μισώ το να χάνω Chavy. Το μισώ. Μισώ να χάνω περισσότερο απ΄όσο μου αρέσει να κερδίζω.

Art Howe: Λοιπόν.... διαφωνώ μαζί σου καθαρά και ξάστερα. Και πέρα απ΄αυτό, κοουτσάρω την ομάδα μου με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορώ να το εξηγήσω στις συνεντεύξεις που θα δώσω για να βρω δουλειά τον επόμενο χειμώνα.

Billy Beane: Είναι δύσκολο να δεις ρομαντικά το baseball. Αυτό το άθλημα ενδιαφέρει μόνο τους οπαδούς. Πουλάει εισιτήρια και χοτ ντογκς. Δεν σημαίνει τίποτα απολύτως.
Peter Brand: Billy, μόλις κερδίσαμε 20 παιχνίδια στη σειρά!
Billy Beane: Και τι σημασία έχει αυτό;
Peter Brand: Μόλις κάναμε καινούργιο ρεκόρ στο άθλημα! 
Billy Beane: Φίλε, κάνω αυτή τη δουλειά για... άκου φίλε. Είμαι σ΄αυτό το παιχνίδι μια ολόκληρη ζωή . Δεν είμαι για τα ρεκόρ, στο λέω καθαρά. Στο λέω, δεν είμαι εδώ ούτε για το δαχτυλίδι του πρωταθλητή. Γιατί τότε, άνθρωποι πληγώνονται. Αν δεν κερδίσουμε στον τελικό, όλοι θα μας ξεχάσουν....

Peter Brand: Billy...
Billy Beane: Τους ξέρω όλους αυτούς. Ξέρω τον τρόπο που σκέφτονται και ξέρω οτι θα μας ξεγράψουν. Και ότι έχουμε κάνει εδώ πέρα δεν θα έχει καμιά σημασία. Αν κάποια άλλη ομάδα κερδίσει στον τελικό –θα είναι μια χαρά. Θα πιουν τις σαμπάνιες τους, θα πάρουν το δαχτυλίδι τους. Αλλά αν νικήσουμε εμείς, με το μπάτζετ που είχαμε, με αυτή την ομάδα που φτιάξαμε... θα έχουμε αλλάξει το παιχνίδι. Κι αυτό είναι που θέλω. Θέλω όλη αυτή η ιστορία να σημαίνει κάτι.

Billy Beane:  Όταν ο εχθρός σου κάνει λάθη μην τον διακόπτεις. 

Posted in: Wild thing