Επετειακοί παραχαράκτες

«Πλησιάζοντας επέτειος –με πιάνει πονοκέφαλος/ ποιος τάχα να ‘ναι υπεύθυνος;/ ποιος άραγε ο αίτιος;/ Άνευ ουσίας –άνευ σημασίας» υποστήριζε ο θείος Νώντας (κατά κόσμον, Δημήτρης Πουλικάκος). Και μάλλον είχε δίκιο.
Ο δικός μου πονοκέφαλος, κάθε φορά που φτάνει επετειακός εορτασμός των εθνικών μας θριάμβων, έχει να κάνει κυρίως με παιδικά ψυχολογικά. Ογδόντα φορές έχω δει τον «Παπα(μιχαήλ)φλέσσα». Σαράντα φορές έχω δει τους «Σουλιώτες». Εξήντα φορές έχω φάει στη μάπα το «Οχυρό Ρούπελ», το «Όχι» και το «Κονσέρτο για πολυβόλα». Βλέπω στον ύπνο μου τον Κώστα Καζάκο -να του ξηλώνουν χρυσά κουμπιά και μετά να μιλάει στην Καρέζη πίσω από το θολό τζάμι –εμείς τον διακρίνουμε μια χαρά στην οθόνη, αλλά η Τζενούλα έχει πάθει μερική αποβλάκωση και δεν τον ξεχωρίζει στα πέντε εκατοστά. Γι’ αυτό αποφεύγω να ασχολούμαι με εθνικές επετείους –αλλά, φαγώθηκε ο numb να γράψουμε κάτι –λόγω της ημέρας (Αντωνάκη μου). Φίλος είναι –δεν μου πάει να του χαλάσω χατίρι.
Γι’ αυτό λοιπόν –θέλω να πω τη γνώμη μου για την 28η Οκτωβρίου –όχι βασιζόμενος σε επιστημονικά στοιχεία (δεν είμαι ιστορικός άλλωστε), αλλά στηριζόμενος σε αναμνήσεις και λοιπές προσωπικές απόψεις με τις οποίες μπορείτε άνετα να διαφωνήσετε ή να τις αγνοήσετε σε τελική ανάλυση.
Για ν’ αρχίσω μαζί της –υπενθυμίζω πως το σωτήριο έτος 1940, στην Ελλάδα είχαμε φασιστικό καθεστώς. Όπως και στην Ισπανία άλλωστε, μετά την επικράτηση του Φράνκο, όπως στην Ιταλία με τον Μουσολίνι –αλλά όχι όπως στη Γερμανία. Εκεί επικράτησε (μέσα από εκλογές) ο Εθνικοσοσιαλισμός (τον λένε και ναζισμό).
Ο Έλληνας φασίστας Ιωάννης Μεταξάς είχε γεμίσει τα νησιωτικά στρατόπεδα συγκέντρωσης με κομμουνιστές, ρεμπέτες, ναρκομανείς και ομοφυλόφιλους. Στους δρόμους παρέλαυναν οι νεολαίοι της ΕΟΝ και οι μελανοχίτωνες. Μέχρι και εκστρατευτικό σώμα είχε στείλει ο κοντός φασίστας, για να βοηθήσει τον ομοϊδεάτη του τον Φράνκο, προκειμένου να εξολοθρευτούν οι Ισπανοί επαναστάτες.
Τι ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση ο Ιταλός πρόξενος την ιστορική εκείνη μέρα; Να επιτραπεί η προέλαση των ιταλικών στρατευμάτων διαμέσου της χώρας. Και γιατί αρνήθηκε η κυβέρνηση Μεταξά, ειδικά αφού επρόκειτο για στρατό ομοϊδεατών;
Εδώ αρχίζει μια ιστορία ξεπουλήματος ιδεολογιών που σηματοδότησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και διαμόρφωσε το αποτέλεσμά του. Γιατί, καλός ήταν ο φασισμός –αλλά η ελληνική κυβέρνηση, σε σύμπνοια με τον Βασιλιά Γεώργιο τον Β΄ θεώρησε πως θα είχε μεγαλύτερα οφέλη αν επέλεγε την συνεργασία με τις «Συμμαχικές δυνάμεις» -παρά με τις «Δυνάμεις του Άξονα». Αυτό, είχε να κάνει μάλλον, με το γεγονός πως οι «Δυνάμεις του Άξονα» είχαν προσεταιριστεί ήδη, κάποιες βαλκανικές χώρες (βλέπε Αλβανία και Βουλγαρία), από τις οποίες είχε εδαφικές διεκδικήσεις η Ελλάδα.
Άρα, το παραμύθι των «καλών Ελλήνων που προέταξαν τα στήθη τους ενάντια στον φασισμό» δεν στέκει. Ήταν θέμα πολιτικής και ισορροπιών.
Και ο λαός; Εντάξει, η φασιστική κυβέρνηση και το παλάτι έπαιζαν το παιχνίδι τους –αλλά ο ελληνικός λαός; Αδυνατώ να πιστέψω πως ο ελληνικός λαός κατάπινε αμάσητο, για τόσα χρόνια, το φασιστικό καθεστώς της χώρας του, χωρίς δυναμικές αντιδράσεις –αλλά τα πήρε στο κρανίο όταν διέκρινε την προοπτική εισβολής, μιας άλλης φασιστικής χώρας. Κυρίως γιατί δεν επρόκειτο για εισβολή αλλά για προέλαση. Κάτι σαν τις μετέπειτα βάσεις που έστησαν οι Αμερικάνοι στη χώρα μας, με απλά λόγια.
Θα μου πεις όμως ότι, εντάξει –δεν γίνεται να μην υπήρχαν άνθρωποι που αντιστέκονταν, αριστεροί, αγωνιστές, δημοκράτες σα να λέμε. Και θα σου απαντήσω ότι βεβαίως υπήρχαν. Ποιοι όμως; Αυτοί πάνω κάτω:
-Οι υποστηρικτές των, πρώην, δημοκρατικών κομμάτων. Διαλυμένοι, τρομαγμένοι και κρυμμένοι στα σπίτια τους –σε γενικές γραμμές.
-Τα μέλη του, παράνομου, ΚΚΕ. Κρυμμένοι ή εξόριστοι, με την ηγεσία τους εκτός Ελλάδας. Και με θέση που άλλαζε ανάλογα με τη γραμμή του καργιόλη του Στάλιν. Όταν η ΕΣΔΔ υπέγραψε Σύμφωνο μη επίθεσης με τη Γερμανία, το ΚΚΕ υποστήριξε την αρχή της ουδετερότητας. Πασπαλίζοντάς την με τη σχετική ιδεολογική αιτιολόγηση. «Τι μας νοιάζει εμάς αν σφάζονται τα αφεντικά μεταξύ τους; Το δίκιο των προλεταρίων βρίσκεται στην εξέγερση απέναντι στους δυνάστες και αυτοί είναι ίδιοι μέσα και έξω από τη χώρα. Στρατιώτες αρνηθείτε να πολεμήσετε για τα συμφέροντα των αφεντικών σας». Αυτή, σε απλουστευτικές γραμμές, ήταν η θέση τους και πρέπει να παραδεχτώ πως ήταν μια χαρά θέση. Συνεπής με την αριστερή ιδεολογία, τολμηρή και σύμφωνη με τους αγώνες των εργαζομένων. Όταν όμως τσάκισε η συμφωνία Χίτλερ-Στάλιν, άλλαξε και η θέση του ΚΚΕ. Παράτησαν τον διεθνισμό και το έριξαν στον πατριωτισμό –και πάλι υπακούοντας στην εξόριστη ηγεσία τους.
-Οι υπόλοιπες αριστερές τάσεις (τροτσκιστές, αναρχικοί κ.λ.π.). Αυτοί δεν άλλαξαν θέση –έμειναν πιστοί στον διεθνισμό τους. Αλλά, παράλληλα –παρέμειναν εκτοπισμένοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και (όπως αναφέρει ο Α. Στίνας) με την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα, προδόθηκαν από τους πρώην συντρόφους τους, του ΚΚΕ. Οι οποίοι την κοπάνησαν μαζικά με τη βοήθεια των δεσμοφυλάκων και παράτησαν τους υπόλοιπους μέσα –για να βρουν κάτι να εκτελέσουν οι νέοι κατακτητές.
Έτσι λοιπόν, δεν μπορώ να διακρίνω τον λόγο για τον οποίο χρειαζόταν να σκοτωθούν τόσοι άνθρωποι και να καταστραφεί ολόκληρη η χώρα. Άδικοι θάνατοι, άδικες καταστροφές. Ναι, αλλά αυτές οι θυσίες απέτρεψαν την επικράτηση του ναζισμού στην τελική ανάλυση. Σωστά; Δεν ξέρω. Δεν μπορώ να απαντήσω σε υποθετικά ερωτήματα γιατί η ιστορία γράφεται με γεγονότα.
Αλλά, αν παραδεχτώ πως η αντίσταση των Ελλήνων εμπόδισε την ναζιστική εξάπλωση –μπορεί κάποιος να μου εξηγήσει σε τι βοήθησε; Ας υποθέσουμε πως ήμασταν ο σημαντικότερος παράγοντας στην ήττα των Δυνάμεων του Άξονα (που δεν ήμασταν δηλαδή –αλλά λέμε τώρα). Τι κερδίσαμε; Η «μισητή» Γερμανία ανοικοδομήθηκε από τους νικητές Συμμάχους. Η ουδέτερη Τουρκία εξελίχθηκε σε παράγοντα σταθερότητας στα σύνορα Ανατολής-Δύσης. Εμείς; Τι πήραμε εκτός από επαίνους αξιότιμων καθαρμάτων σαν τον Στάλιν, τον Ρούζβελτ, τον Τσώρτσιλ και τους στρατηγούς τους; Μήπως αυξήσαμε την εδαφική μας επικράτεια λόγω της συμμετοχής μας στον πόλεμο; Δε νομίζω. Απλά –πήραμε μαζικά, βίζες για να στείλουμε δουλοπάροικους στις ευρωπαϊκές χώρες. Α, ναι –φάγαμε και την εισβολή των Άγγλων για να κατατροπωθεί ο στρατός του ΕΛΑΣ. Αλλά γι’ αυτή την εισβολή (και όχι προέλαση) δεν θυμάμαι να διαμαρτυρηθήκαμε ποτέ.
Το συμπέρασμα είναι προφανές. Όπως σε κάθε πόλεμο, αθώοι άνθρωποι σκοτώθηκαν και μια ολόκληρη χώρα καταστράφηκε για ξένα και άσχετα (από το κοινό καλό) συμφέροντα. Κι αντί η 28η Οκτωβρίου να είναι μέρα θλίψης, γιατί για μια ακόμα φορά, οι άνθρωποι εξαπατήθηκαν –είναι μέρα γιορτής. Για να τιμηθεί το «αδάμαστο πνεύμα» όσων αγωνίστηκαν για να υπερασπίσουν τη μαλακία που κουβάλαγε το κεφάλι των κυβερνώντων.

Υ.Γ.: Το ποστ αυτό δεν είναι μόνο για τον numb τελικά. Το ποστ αυτό είναι κυρίως για τον αδελφό της γιαγιάς μου –που τον σκότωσαν την Κατοχή οι τσολιάδες (ναι – αυτοί οι λεβέντες τσολιάδες που πέταξαν τους Ιταλούς στη θάλασσα). Τον έπιασαν να γράφει συνθήματα στους τοίχους, τον τράβηξαν σε ένα ξέφωτο και τον ανάγκασαν να σκάψει τον τάφο του. Μετά, τον εκτέλεσαν και τον πέταξαν μέσα. Ήταν 16 χρονών όταν σκοτώθηκε ο αδερφός της γιαγιάς μου.

Posted in: Συμβαίνουν κι αυτά