Canto Para Elewa y Changó - Orishas 2007

«Οι πόρτες θα ανοίξουν στις 8». «Doors open at 8». «Στο κτίριο 6 του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, οι πόρτες θα ανοίξουν στις 8 για τη συναυλία των Orishas», εμένα μου λες;

Έκανε το κρύο της αρκούδας, γι΄αυτό αποφασίσαμε να αφήσουμε το αυτοκίνητο όσο πιο κοντά γινόταν. Όταν παρκάραμε, ανακαλύψαμε ότι, αν κόρναρες στους διοργανωτές –θα σου άνοιγαν την πύλη για να φτάσεις μέχρι το κτίριο οδηγώντας. Δε γαμιέται; Ας περπατήσουμε και λίγο. Περπατήσαμε. Αρκετά. Κι έκανε ψοφόκρυο γιατί είχα την ηλίθια έμπνευση να μην πάρω το μπουφάν μαζί μου. Που να κρατάς μπουφάν μέσα στη συναυλία;

Φτάσαμε με την Tomboy στο μνημειώδες κτίριο 6 –ένα παράπηγμα με τούβλα και τσίγκινη στέγη. «Μάγκα μου, αν βρέξει θα πνιγούμε σαν τα ποντίκια εδώ μέσα», σκέφτηκα. Μετά είδα τον κόσμο που περίμενε χοροπηδώντας από το κρύο και σταμάτησα να σκέφτομαι. 8:10, «οι πόρτες ανοίγουν στις 8».

Στην είσοδο κάθονταν κάτι γομάρια με υφάκι μπάτσου, σφίχτες από γυμναστήρια που νιώθουν τεράστιοι όταν κάνουν περιφρούρηση με τα ακουστικά στο κεφάλι και το κινητό στο χέρι. Πλησίασα –«δεν έχουμε ανοίξει ακόμα», «ναι, αλλά κρυώνουμε», «ε καλά –περιμένετε» -δεν άρχιζε καθόλου καλά η ιστορία!

Περιμέναμε τουρτουρίζοντας, καμιά εκατοστή άτομα ενώ μέσα κρεμούσαν τα διαφημιστικά –οι πόρτες άνοιξαν στις 9 τελικά κι ας έγραφαν ότι ήθελαν τα εισιτήριά μας. Μπήκαμε στην αποθήκη, τούβλο –τσίγκος και πάλι ευχαριστημένοι ήμασταν.

Στην αρχή δεν έπαιζε καν μουσική –μόνο κάτι Γάλλοι τσέκαραν τα μικρόφωνα φωνάζοντας «Hola, si». Με ζώσανε τα φίδια –γιατί η ώρα είχε πάει ήδη 9:30 και στο εισιτήριο έγραφε πως συμμετείχαν ο «Αρτέμης με τον Ευθύμη». Θυμήθηκα την αιώνια ατάκα του Χάρυ Κλυν –«με λένε Αρτέμη … αλλά τώρα με λένε … ΑΠΟΥΣΙΑ» και παρηγορήθηκα. Δε γίνεται, 9:45, μάλλον τους έφαγε η καθυστέρηση τους εγχώριους ράπερς. Που τέτοια τύχη!

Στις 10 εμφανίστηκαν φουριόζοι, οι Ευθύμης, ο Αρτέμης, ο dj Smarty και δυο φρικιά σε μπάσο-κιθάρα. Είχαν κι έναν ντράμερ –«είχε κι ένα δόντι» που έλεγε ο Τραμπάκουλας. Δυο κοπελίτσες έπιασαν την κουβέντα με την Tomboy –«τι είναι αυτοί; ας ελπίσουμε ότι θα σηκωθούν να φύγουν γρήγορα!»

Όταν άρχισαν να παίζουν, μου δόθηκε η ευκαιρία να εκτιμήσω την ηχητική πιστότητα του χώρου –σα ραδιόφωνο κλεισμένο σε κατσαρόλα ακουγόταν. Μπουκωμένα μπάσα, κιθάρες κάπου πίσω και έξω (αλλά πάντως, όχι εδώ) και οι φωνές, απλά ανύπαρκτες. Έβλεπες τους τραγουδιστές ν’ανοιγοκλείνουν τα χείλη –«δεν μπορεί, κάτι λένε» υπέθετες κι έβγαινε ένα θολό πράγμα από τα ηχεία, «αουα αβζζζ» -κάπως έτσι.

Ο Ευθύμης με τον Αρτέμη είχαν το δικό τους κοινό. Ευτυχώς δηλαδή, γιατί σε άλλη περίπτωση θα έφευγαν μπουκάλια από το δεύτερο κομμάτι. Η Tomboy σχολίαζε με τις κοπελίτσες πως «αν τους ακούνε από μέσα οι Orishas, θα πάρουν το πρώτο αεροπλάνο –να γυρίσουν πίσω στη Γαλλία». Κατά τις 10:40 αποφάσισαν να μας απαλλάξουν από το μαρτύριο και μας αποχαιρέτησαν με ένα τραγούδι που έλεγε πως «όσοι μιλάνε Ελληνικά είναι δικά μας παιδιά» -κάπως εθνικιστικό μου έκανε, αλλά μπορεί και να είμαι λάθος γιατί δεν μπόρεσα να διακρίνω τους υπόλοιπους στίχους.

Η ώρα περνούσε. Ο κόσμος άρχισε να γκρινιάζει. «Ποιοι νομίζουν ότι είναι τελικά; 11 έχει πάει και ακόμα να βγουν!» Κάποιοι έλεγαν πως και την προηγούμενη φορά που ήρθαν Ελλάδα, πάλι άργησαν να εμφανιστούν –«μα ποιοι είναι τέλος πάντων αυτοί οι Orishas;»

11:20 ακούστηκε μια σπηλαιώδης φωνή από το πουθενά –«Yo, are you ready?», ο κόσμος ενθουσιάστηκε, η φωνή εξακολουθούσε να μουγκρίζει και ένας τυπάκος μισό δράμι, πετάχτηκε στη σκηνή με μια τρομπέτα. Όσο ο dj και ο ντράμερ έπαιρναν τις θέσεις τους, ο τυπάκος έτρεχε κατά πάνω μας χοροπηδώντας και κουνώντας τα χέρια. Εκεί μπροστά που ήμασταν, έγινε πανικός. Οι διπλανοί άρχισαν να χορεύουν, άλλοι επευφημούσαν, ξυπνώντας από την πολύωρη αναμονή –χαμός με λίγα λόγια κι αυτός στη σκηνή ήταν μόνο ο τρομπετίστας!

Σχεδόν δεν καταλάβαμε από πού εμφανίστηκαν οι Orishas –αλλά όταν έπιασαν τρεις άκρες κι άρχισαν να τραγουδάνε, να χορεύουν, να φωνάζουν …

Ο marquee de mud που είχε δει την προηγούμενη συναυλία τους στην Ελλάδα μου είχε πει ότι «οι τύποι ανέβηκαν και έπαιξαν χαλαρά, το έβλεπες ότι δεν ζορίστηκαν, δεν τα έδωσαν όλα –και πήραν σώβρακα! Τους κοίταζα κι αναρωτιόμουν –δηλαδή τι θα γίνει αν αποφασίσουν να παίξουν κανονικά;» Κι ο Χρίστος, σε ένα σχόλιο, το είχε επιβεβαιώσει, «τους είδα στο Λονδίνο και όντως παίρνουν σώβρακα». Συμφωνώ μαζί τους με μια μικρή διαφοροποίηση –σώβρακα είχαν πάρει την προηγούμενη φορά που έπαιξαν, αυτή τη φορά μας πήραν τις φανέλες, τις ταυτότητες και τα βαφτιστικά σταυρουδάκια!

Τους χρειάστηκε ένα μόλις τραγούδι για να καταλάβουν ποιοι ήταν αυτοί που τους άκουγαν από κάτω και μου χρειάστηκε μόλις ένα τραγούδι για να καταλάβω πως με το ζόρι διακρίναμε τις φωνές τους μέσα από την ηχητική κατσαρόλα της αίθουσας.

Τρίτο τραγούδι, «Represent, represent Cuba, Orishas underground de Havana –represent, represent Cuba, es mi musica» κι ο κόσμος ήταν ήδη αλλού.

Ο Yotuel, αυτός με τη σπηλαιώδη φωνή, είναι ένα κτήνος. Τεράστιος, χορεύει αφιονισμένα, σκαρφαλώνει στα ηχεία, πιέζει τον κόσμο να συμμετάσχει στην έκστασή τους. Πετάγεται από τη μια άκρη της σκηνής στην άλλη, κατεβαίνει κάτω από τη σκηνή για να τραγουδήσει το El Kilo, χορεύει (το ξανάπα; δεν πειράζει –όσες φορές και να το πω, είναι λίγο). Σε κάποια φάση μας ρωτάει «δεν καπνίζετε, δεν πίνετε –τι είσαστε εσείς; είσαστε hip hop κοινό ή pop;» Αμέσως μετά αποφασίζει να μας κουνήσει περισσότερο. «Εσείς από δεξιά θα λέτε αυτό όταν η τρομπέτα παίζει έτσι –εσείς από αριστερά θα λέτε το άλλο –ναι, εντάξει, αλλά όσο θα τα λέτε, θα κουνιόσαστε κιόλας –όπως εγώ!» Την επόμενη στιγμή όλος ο κόσμος γίνεται μπαλάκι του τένις –χτυπάμε από τον ένα τοίχο στον άλλο και ο Yotuel τρέχει σα διάολος πάνω στη σκηνή –«ποιο δυνατά να φωνάζετε, κουνηθείτε σαν εμένα!»

Σε κάποιο τραγούδι –κολλάει τους στίχους του Bob Marley -«Do you remember when we used to sit», σταματάει και μας κάνει νόημα περιμένοντας να συνεχίσουμε «in a government yard down in trenchtown». Σιγά τώρα! Ο Yotuel το ξαναπαλεύει, μας αφήνει να πούμε τους πρώτους στίχους, περιμένει τους επόμενους –μούγκα στο κοινό. Αλλά δε χάνει το κέφι του –«Allright, this is Orishas in the house today! But RESPECT to Bob Marley, RESPECT to Compay Segundo, RESPECT to Ibrahim Ferrer, RESPECT to Celia Cruz!». Και αρχίζουν το «537 C.U.B.A.» που είναι βασισμένο στο «Chan chan».

Κάποτε είχα διαβάσει μια συνέντευξή τους και έλεγαν πως «αρκετά με την παραδοσιακή μουσική –η Κούβα έχει κι άλλα πράγματα, η Κούβα έχει καταπληκτικό χιπ χοπ». Ήταν στην αρχή της καριέρας τους, όταν πάλευαν να καθιερωθούν, αλλά τώρα πλέον οι Orishas είναι καταξιωμένοι. Μέχρι και Γκράμυ πήραν για την καλύτερη latin μπάντα του 2006 (νομίζω) –και οι Orishas λείπουν χρόνια από την Κούβα. Γι΄αυτό φώναζαν συνέχεια το νησί τους, γι΄αυτό έκαναν ειρήνη με τις παραδόσεις τους –ο Κουβανός, όπου κι αν πάει, παραμένει προσωρινός. Μόνο στο νησί του μένει για πάντα.

Γιατί γκρίνιαξα τόσες φορές σχετικά με τον ήχο; Έχω μεγαλώσει ακούγοντας πανκ και γκαράζ –ποτέ δεν καιγόμουνα ιδιαίτερα για την ακουστική των χώρων, αυτά είναι λημέρια του marquee de mud και τα αποφεύγω. Αλλά, γαμώτο, όταν έχεις εκεί πάνω τον Roldan –πρέπει να τον ακούς! Ποιος είναι αυτός; Απλά, η καλύτερη φωνή που έχω δει ζωντανά! Ένας τυπάκος που γίνεται εφτά κομμάτια όταν χορεύει (θυμάσαι marquee;), φιδιάζει για πλάκα από τη μέση και κάτω, κόβει βόλτες στη σκηνή σα ντροπαλός πιτσιρίκος, δανείζεται μια βιντεοκάμερα από τον τύπο που τους παρακολουθεί δίπλα στο ηχείο και τραβάει έκπληκτος τις αντιδράσεις του κόσμου, γελάει, πίνει red bull … α ναι! Και όσο τα κάνει όλα αυτά, τραγουδάει με τέτοιο τρόπο που διαπιστώνεις πως τελικά, όντως υπάρχει χάρισμα και ταλέντο, όντως είχαν δίκιο κάτι αρχαίοι όταν έλεγαν πως ο «τάδε τραγουδιστής είναι αηδόνι». Όλα αυτά χαλαρά έτσι; Χωρίς να ζορίζεται, χωρίς να πιέζεται, να σφίγγεται –ήρεμα, φυσικά, όπως εμείς αναπνέουμε. Φίλε marquee τώρα που το είδα θα το παραδεχτώ –όχι ότι το χρειαζόσουν, γιατί σε αυτά τα θέματα έχεις πάντα δίκιο: ο Roldan έχει απίστευτη φωνή, ατέλειωτη φωνή! Ο Roldan ΕΙΝΑΙ φωνή!

Μένει ένας ακόμα Orisha, ο κοντούλης Ruzzo, ο μιγάδας που κινεζοφέρνει. Άλλος τύπος αυτός! Χαβαλές. Με συνεχείς γκριμάτσες, ο Ruzzo υποφέρει για πλάκα στα ερωτικά τραγούδια, μετά παραπατάει στ΄αστεία, χτυπάει τα πόδια του, μας δίνει το μικρόφωνο, πάει, έρχεται, παίζει κρουστά δίπλα στον ντράμερ –σε κάποια φάση πιάνονται οι υπόλοιποι δυο αγκαζέ για να κάνουν κάποιο εξωφρενικό χορευτικό, ο Yotuel κοιτάζει γύρω απορώντας –«που είναι ο Ruzzo;» Παντού και πουθενά ταυτοχρόνως. Πίνει νερό και μιλάει με τον κόσμο, σκουπίζει τον ιδρώτα του σε μια πετσέτα και ξεχνιέται χρησιμοποιώντας την πετσέτα σαν μπαγκέτα πάνω στην κονσόλα. Φυσικά τραγουδάει με το δικό του στυλ, ύπουλα, αλήτικα, ειρωνικά.

Οι Orishas μαζεύονται στο κέντρο της σκηνής, αγκαλιάζονται και τραγουδάνε σαν παρέα που διασκεδάζει –νύχτα στη Μαλεκόν, γελάνε κιόλας μεταξύ τους, ξεκινάνε κάποιο τραγούδι, το μετανιώνουν, πιάνουν άλλο –μετά φεύγουν για τις τρεις άκρες της σκηνής και χορεύουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, ο καθένας με διαφορετικές φιγούρες, ο καθένας μέσα στον κοινό τους ρυθμό. Γι΄αυτό πιστεύω πως κάτι τέτοιες συναυλίες θα έπρεπε να τις βλέπεις και βιντεοσκοπημένες. Γιατί, αποκλείεται να είδες όλα όσα έκαναν οι Orishas χτες βράδυ!

Βλέπω τον Roldan να μιλάει με κάποιο τύπο δίπλα στα ηχεία, ενώ μια Κουβανέζα έχει ξεσκιστεί στον χορό. Οι υπόλοιποι τραγουδάνε στην άλλη άκρη της σκηνής –ο Roldan στη συνέχεια της κουβέντας του αρχίζει να χορεύει δαιμονισμένα –κοίτα να δεις! Αυτοί οι τρεις πάνω στη σκηνή δεν παίζουν μουσική, αυτοί οι τρεις δεν ερμηνεύουν τραγούδια. Οι τρεις Orishas ΕΙΝΑΙ μουσική. Κολυμπάνε μέσα στους ήχους τους όπως τα έμβρυα στο αμνιακό υγρό. Λάθος –πάρτο αλλιώς. Επειδή κολυμπάνε μέσα στους ρυθμούς τους από την εποχή που είναι έμβρυα στις κοιλιές των μανάδων τους γι΄αυτό, όταν γεννιούνται, έχουν μέσα στο σώμα τους τη μουσική όπως οι άλλοι έχουν νερό. Κι εκεί μέσα ζουν, γιατί δεν γίνεται να κάνουν διαφορετικά.

Ο Yotuel πετάει την μπλούζα του, ο τύπος είναι τεράστιος! Και σκαρφαλώνει μέχρι την κορυφή του ηχείου για να πει το τελευταίο τραγούδι –οι Orishas φεύγουν αμέσως μετά το δεύτερο ανκόρ φωνάζοντας «Muchos gracias Atena», ο Roldan μαζεύει από το πάτωμα ένα περικάρπιο που κάποιος του πέταξε και το ακουμπάει στο στήθος του κάνοντας μια μικρή υπόκλιση –αν υπάρξει άνθρωπος που θα πει ότι αυτοί οι τύποι είναι σνομπ και επαρμένοι, τότε δεν ήταν χτες στη συναυλία των Orishas.

Γιατί πολλοί βρέθηκαν εκεί και πλήρωσαν εισιτήριο, αλλά δεν ήταν ποτέ στη συναυλία. Κάτι τυπάκια από σχολές χορού που αποφάσισαν να ρίξουν κλωτσιές και αγκωνιές στους γύρω τους –επειδή έπρεπε να ρίξουν τη λατινογενή γυροβολιά τους. Να δείξουν ότι ξέρουν, να δείξουν ότι διασκεδάζουν βρε αδερφέ! Οι Orishas τραγουδάνε το «Guantanamera» μαζί με τον κόσμο κι ο φλώρος με το φουλάρι δίπλα μου ρωτάει «Κούβα δεν το λένε αυτό το τραγούδι;» Ναι ρε μαλάκα, Κούβα το λένε, όλα τα τραγούδια των Orishas τα λένε Κούβα, δεν τους ακούς που το φωνάζουν συνέχεια; Μετά, ο φλώρος κάνει μια περίτεχνη φιγούρα μέσα στο στριμωξίδι, με αποτέλεσμα να πετάξει την Tomboy δυο μέτρα πιο πίσω. Ένας καραγκιόζης, οχτακόσια κιλά αηδία με δερμάτινο και σκούφο πατάει πάνω στις κοπελίτσες που έχουν πιάσει κουβέντα με την Tomboy. Η μια από αυτές διαμαρτύρεται, ο τύπος την παίρνει αγκαλιά και ψελλίζει, «έλα μωρέ πως κάνεις έτσι» -η κοπελίτσα φρικάρει και τον σπρώχνει. Μια άλλη κοπέλα έχει κολλήσει στην πλάτη μου και τρίβεται σα γυαλόχαρτο –απορώ, τι διάολο, πάνω μου βρήκε να μαλακιστεί; Στο τέλος αποφασίζω πως δεν έχω καλή πλάτη γι΄αυτή τη δουλειά –επειδή αυτή με κοπανάει ανελέητα στο κεφάλι και στους ώμους, ρε που μπλέξαμε!

Στο αυτοκίνητο συνειδητοποιούμε πως η ώρα έχει πάει 1:10, έχουμε κλείσει αισίως, πέντε ώρες ορθοστασίας και τα πόδια μας απλά δεν υπάρχουν. Πως δεν το καταλάβαμε νωρίτερα; Θυμάμαι ότι, όσο έπαιζαν ο Αρτέμης με τον Ευθύμη ένιωθα ψόφιος στην κούραση, κρυοπαγιασμένος από την αναμονή, εκνευρισμένος –χάλια.

Αλλά μετά, θυμάμαι πως ήρθαν οι Orishas και είδα μια από τις 5 καλύτερες συναυλίες της ζωής μου. Κάνω ένα πρόχειρο μέτρημα: Rolling Stones στο ΟΑΚΑ, Nick Cave and the Bad Seeds στο Rockwave, Nick Cave στο Λυκαβηττό, Iggy Pop στο γήπεδο του Απόλλωνα, Cramps στο ΡΟΔΟΝ. Και Orishas –μη με ρωτήσεις για τη σειρά! «Se te ve pasar con tu genio/ Se te ve pasar con tu caminar».

Posted in: Κολλήματα