Το καταραμένο βιβλίο

Ήταν τότε, στα τέλη της δεκαετίας του '70 που βάλαμε τηλεόραση. Ένα κουτί με ασπρόμαυρη φαντασία, η Λάσυ, το Μικρό σπίτι στο λιβάδι, ο Μάνιξ, ο Φυγάς, ο Αθάνατος, η Μπονάνζα, οι αγώνες του Κάσιους Κλέι και Αγγλικό ποδόσφαιρο. Κάθε Σάββατο απόγευμα. Τότε υπήρχαν δυο μεγάλες ομάδες, Νότινγχαμ Φόρεστ και Λιντς Γιουνάιτεντ. Εγώ πήρα τη Νότινγχαμ, ο αδερφός μου τη Λιντς. Φτιαχνόμουν με τις κόκκινες φανέλες τους, γούσταρα εκείνη την παλιόφατσα τον Πίτερ Σίλτον στο τέρμα και τον άλλο το φλώρο, τον Τρέβορ Φράνσις που σκόραρε μέσα από το μάτι της βελόνας. Γούσταρα τη μπάλα που έπαιζαν αυτοί οι τύποι.

Στον πάγκο ένας ψυχοπαθής μονίμως έτοιμος να εκραγεί, με κατακόκκινα μάγουλα -εμφανώς μεθύστακας. Ο Μπράιαν Κλαφ. Έλεγε για τον τρόπο ποδοσφαίρου που προτιμούσε:
«Αν ο θεός ήθελε να παίζουμε ποδόσφαιρο στα σύννεφα, θα είχε βάλει το γρασίδι να φυτρώνει εκεί πάνω» (σχετικά με το πόσο σημαντικό είναι να παίζουν οι ομάδες με χαμηλές πάσες)

Υπερόπτης, φωνακλάς, αθυρόστομος -εγώ δεν τα ήξερα τότε όλα αυτά, ποιος να μου τα πει;

«Δεν θα έλεγα οτι ήμουν ο καλύτερος προπονητής στο επάγγελμα. Αλλά ήμουνα ο κορυφαίος».



«Η Ρώμη δεν χτίστηκε μέσα σε μια μέρα. Αλλά δεν είχα αναλάβει εγώ να κάνω τη συγκεκριμένη δουλειά».

«Δεν μπορώ καν να συλλαβίσω τη λέξη ‘σπαγγέτι΄ φαντάσου να πρέπει και να μιλήσω Ιταλικά! Πως θα κατάφερνα να πω σε έναν Ιταλό παίκτη να πιάσει τις μπάλες –θα μπορούσε να αρπάξει τ΄αρχίδια μου από παρεξήγηση» (σχετικά με την μη εμπλοκή του με ξένους παίκτες στις ομάδες)

Σε μερικές περιπτώσεις έχω όντως μεγάλο κεφάλι. Αλλά νομίζω οτι αυτό συμβαίνει στους περισσότερους ανθρώπους όταν στέκονται μπροστά από το φως. Κι εγώ αποκαλώ τον εαυτό μου ‘Κεφάλα’, απλά για να μου υπενθυμίζω οτι δεν πρέπει να γίνω κάτι τέτοιο» (σχετικά με το παρατσούκλι του)




Ο Μπράιν Κλαφ ξεκίνησε σαν επιθετικός, είχε 251 γκολ σε 274 παιχνίδια πριν του διαλύσουν το γόνατο, Χριστούγεννα του '62 σε κάποιο παγωμένο γήπεδο. Μετά την αποθεραπεία του κατάλαβε οτι δεν μπορούσε πλέον να παίξει ποδόσφαιρο της προκοπής -έγινε λοιπόν ο νεώτερος προπονητής της Αγγλίας . Ξεκίνησε από τη Χάρτπουλ στον πάτο του πάτου των εθνικών κατηγοριών ποδοσφαίρου κι έκανε καλή δουλειά, μαζί με κάποιο Πιτ Τέιλορ, κολλητό του, ανιχνευτή ταλέντων. Εκεί τον είδαν από τη Ντέρμπι Κάουντι και του πρότειναν να αναλάβει την ομάδα. Η Ντέρμπι ήταν στη Β΄κατηγορία κι ο Κλάφι με τον Τέιλορ πήγαν τρέχοντας.

Κατάφεραν να ανεβάσουν την ομάδα στην Πρώτη Κατηγορία, να πάρουν ένα πρωτάθλημα και να φτάσουν στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης.

«Οι παίκτες σου χάνουν τα παιχνίδια, όχι οι τακτικές και τα συστήματα. Ακούγονται τόσες πολλές μαλακίες για θέματα τακτικής από ανθρώπους που με δυσκολία θα κατάφερναν να κερδίσουν μια παρτίδα ντόμινο».

«Αν υπάρχει κάποια διαφωνία με έναν παίκτη μου καθόμαστε και κουβεντιάζουμε για 20 λεπτά και καταλήγουμε στο τέλος οτι έχω δίκιο» (για τον τρόπο επίλυσης των διαφωνιών του με τους παίκτες)

«Μόνο μια φορά χτύπησα τον Ρόι. Αλλά πρόλαβε να πεταχτεί όρθιος κι έτσι δεν κατάφερα να τον χτυπήσω πολύ δυνατά» (για τις σχέσεις του με τον Ρόι Κην)

"Πέρναγα το ίδιο μήνυμα στους παίκτες μου κάθε Σάββατο στις 3 παρά 10 'θα μπορούσα να πυροβολήσω επιτόπου τη γιαγιά μου για να πάρουμε τη νίκη σήμερα το απόγευμα'. Έτσι καταλάβαιναν πόσο σημαντικό ήταν να δώσουν τα πάντα για να κερδίσουν. Κι έτσι η γιαγιά μου βρέθηκε να έχει περισσότερες ζωές κι από τη γάτα μου"


Μετά ήρθε η παραίτηση από την Ντέρμπι Κάουντι και η πρόσληψη στη Λιντς Γιουνάιτεντ. Η Λιντ ήταν όλα αυτά που μισούσε ο Μπράιαν Κλαφ. Όλα! Μαζεμένα.

Θα αφήσω ένα κενό εδώ και τον λόγο θα τον δεις αργότερα. Τέλος πάντων, μετά την αποχώρησή του από τη Λιντς και έχοντας πάντα το παράπονο οτι δεν τον επέλεξαν για προπονητή της Εθνικής Αγγλίας, βρέθηκε στον πάγκο της Νότινγχαμ Φόρεστ.

«Είμαι σίγουρος οτι οι Άγγλοι εκλέκτορες θεωρούσαν πως, αν μου δώσουν τη δουλειά θα θέλω να κάνω απόλυτο κουμάντο. Ήταν ξεροκέφαλοι, επειδή αυτό ακριβώς θα έκανα» (για το οτι δεν του πρότειναν ποτέ να γίνει προπονητής της Εθνικής)


«Επιτέλους η Αγγλία προσέλαβε έναν προπονητή που μιλάει καλύτερα αγγλικά από τους παίκτες του» (για την πρόσληψη του Σβεν Γκόραν Έρικσον στην Εθνική Αγγλίας)

Με τη Νότινγχαμ έσπασε το ρεκόρ μεταγραφής παίκτη στην Αγγλία, αγοράζοντας τον Τρέβορ Φράνσις για 1.000.000 λίρες. Ο Φράνσις έλεγε τότε οτι δεν μπορούσε να καταλάβει τι διάολο είχαν δει σ΄αυτόν που να αξίζει τόσα λεφτά. Κι ο Κλαφ δεν τον βοήθησε ιδιαίτερα να λύσει την απορία του. "Απλά δίνε την μπάλα στον Πολ Ρόμπερτσον -είναι καλύτερος παίκτης από σένα", του έλεγε στα πρώτα παιχνίδια.

«Δεν θέλω να πω οτι είναι χλωμός κι αδύνατος, αλλά τις προάλλες η καμαριέρα του ξενοδοχείου άλλαξε σεντόνια και ξανάστρωσε το κρεβάτι του χωρίς να καταλάβει οτι αυτός ήταν ακόμα ξαπλωμένος» (αναφερόμενος στον πρώην παίκτη της Φόρεστ, Μπράιαν Ράις)


«Αυτός ο Σήμαν είναι ένας όμορφος νεαρός αλλά περνάει περισσότερη ώρα κοιτάζοντας τον εαυτό του στον καθρέφτη, παρά τη μπάλα. Δεν μπορείς να αποκρούσεις ένα δυνατό σουτ με τέτοια μαλλιά» (για τον τερματοφύλακα της Εθνικής, Ντέιβιντ Σήμαν)

Με την Νότινγχαμ ο Κλαφ πήρε πρωταθλήματα, κέρδισε και το Κύπελλο Πρωταθλητριών δυο φορές -άλλαξε τον κόσμο για τους Εγγλέζους. Κι εκείνοι τον έκαναν άγαλμα, τον έκαναν ιππότη...

«Θα πρέπει να ήταν η γειτόνισσά μου από δίπλα, επειδή μάλλον σκέφτηκε οτι αν γινόταν κάτι τέτοιο θα αναγκαζόμουν να μετακομίσω» (υποθέτοντας σχετικά με το ποιος τον πρότεινε για τον τίτλο του ιππότη)

«Παρ’ όλα τα άλογα και τους τίτλους ιπποσύνης και τα πρωταθλήματά του, δεν έχει δύο απ΄αυτά που εγώ έχω. Και δεν εννοώ αρχίδια!» (αναφερόμενος στον Σερ Άλεξ Φέργκιουσον και στην, μέχρι τότε, αποτυχία του να πάρει δυο Ευρωπαϊκά κύπελα)


Ο Κλάφι ποτέ δεν σταμάτησε να βγαίνει στις τηλεοράσεις και να μιλάει.

Στοιχηματίζω οτι, πολύ σύντομα, τα αποδυτήριά τους θα μυρίζουν σκόρδο αντί για άφτερ σέιβ» (για τον μεγάλο αριθμό των Γάλλων παικτών της Άρσεναλ)

«Ποιος στο διάολο χρειάζεται 14 ζευγάρια παπούτσια για να πάει διακοπές; Εγώ δεν είχα 14 ζευγάρια παπούτσια σε όλη μου τη ζωή!» (σχετικά με το περιεχόμενο της χαμένης βαλίτσας της Βικτόρια Μπέκαμ)

«Αν μπορώ να περπατήσω στο νερό; Ξέρω οτι οι περισσότεροι άνθρωποι εκεί έξω θα πουν οτι αντί να περπατήσω στο νερό, προτιμότερο θα ήταν να το ανακατεύω περισσότερο με τα ποτά μου. Και θα έχουν απόλυτο δίκιο» (για το πρόβλημα αλκοολισμού του)

«Ασχολούμαι τώρα με αυτό το προσωπικό μου πρόβλημα αλκοολισμού και έχω τη φήμη οτι τα καταφέρνω με οτιδήποτε κι αν ασχολούμαι»

«Προτιμώ τις γυναίκες μου πιο θηλυκές –όχι να βουτάνε για τάκλιν και να κυλιούνται στις λάσπες» (σχετικά με το γυναικείο ποδόσφαιρο)

«Μη μου στείλετε λουλούδια όταν πεθάνω. Αν με συμπαθείτε, στείλτε τα τώρα, που είμαι ακόμα ζωντανός» (μετά την εγχείριση που του έσωσε τη ζωή)

«Δεν θέλω επιτάφιους, ιστορικές αναφορές και άλλα τέτοια. Απλά συμμετείχα –ελπίζω να το πουν αυτό κι ελπίζω κάποιοι να με συμπάθησαν».

Τα θυμήθηκα όλα αυτά, τώρα, με το βιβλίο του Ντέιβιντ Πις. Τρομερό βιβλίο. Αναφέρεται στις μέρες που πέρασε ο Μπράιαν Κλαφ σαν προπονητής της Λιντς Γιουνάιτεντ, αυτή είναι η καταραμένη ομάδα. Κλειστοφοβία, παράνοια, ανασφάλεια, παράνοια, θράσος, μίσος, εχθρότητα, πολλά ποτά με αγνώστους, παράνοια, προδοσία, φθόνος... Ένας άνθρωπος κυνηγημένος από τσακάλια, μέρα με τη μέρα -και τα τσακάλια να είναι μέσα του, στο μυαλό του -από που να φύγει για να γλιτώσει;

Το βιβλίο είναι ένας διάδρομος στο Σπίτι του Τρόμου -μπαίνεις μέσα και πρέπει να συνεχίσεις το περπάτημα μέχρι να βγεις από κει, μέχρι να τελειώσεις το βιβλίο. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Όσο δεν το διαβάζεις σε διαβάσει αυτό -στο τέλος το πετάς ανακουφισμένος που όλα γαμήθηκαν αλλά εσύ, τουλάχιστον, γλίτωσες.

Η μετάφραση του Χρήστου Χαραλαμπόπουλου μπάζει αρκετά -ίσως έγινε βιαστικά, ίσως... δεν ξέρω τι. Κάποιες αγγλικές εκφράσεις αποτυπώνονται αυτολεξεί, ο μεταφραστής ξεχνάει οτι στην Ελλάδα τον μάνατζερ της ομάδας τον λέμε προπονητή και τον προπονητή της ομάδας τον λέμε γυμναστή -τέλος πάντων. Μικρό το κακό, επειδή είναι μεγάλο το βιβλίο. Πολύ μεγάλο. Διάβασα κάπου μια κριτική που έλεγε οτι το βιβλίο δεν απεικονίζει με ακρίβεια τα γεγονότα, ποτέ ο Κλαφ δεν έκαψε το γραφείο του Ντον Ρέβι, ποτέ δεν μιλούσε τόσο αθυρόστομα... Μαλακίες. Το βιβλίο δεν είναι βιογραφία του Μπράιν Κλαφ κι ας τον χρησιμοποιεί σαν αφηγητή -το βιβλίο είναι μια προσπάθεια προσέγγισης της παράνοιας όταν αυτή είναι συνυφασμένη με τη μεγαλοφυία.

Αντιγράφω μερικά αποσπάσματα:


Η συνέντευξη Τύπου τελειώνει, βλέπω τους διευθυντές, μετά φοράω την εμφάνισή μου, παίρνω τη βαλίτσα από το γραφείο και πηγαίνω στο πούλμαν. Είναι όλοι καθισμένοι εκεί, ντυμένοι με τα καλά τους ρούχα, καπνίζουν και είναι κατσουφιασμένοι, ψιθυρίζουν και με περιμένουν, με τα βιβλία τους και τα πακέτα με τα τραπουλόχαρτα. Αναγκάζω πάλι τον Σνίφερ να αλλάξει θέση έτσι ώστε να κάτσω πάλι δίπλα στον Μπίλι Μπρέμνερ. Ο Μπίλι κλείνει ενοχλημένος τα μάτια του και ανάβει άλλο ένα τσιγάρο.
"Δεν τα παρατάς, έτσι δεν είναι;" λέει.
"Ποτέ", του απαντάω.

Αυτός είναι ο άνθρωπος που παρακολούθησα και σχολίασα για την ITV στο Παγκόσμιο Κύπελο αυτό το καλοκαίρι. Ήταν αρχηγός της εθνικης ομάδας της χώρας του, που νίκησε το Ζαϊρ 2-0 και ήρθε ισοπαλία με τη Βραζιλία και με τη Γιουγκοσλαβία. Αυτός ο άνθρωπος ήταν όλη η Σκοτία, αυτός ο άνθρωπος που κάθεται δίπλα μου και κοιτάζει επίμονα έξω από το παράθυρο τη βροχή και τον αυτοκινητόδρομο, αυτός ο άνθρωπος τον οποίο ο Ντον Ρέβι είχε σαν δεύτερο γιο, αυτός ο άνθρωπος που θα έπεφτε στη φωτιά για τον Ντον, που περπατάει πάνω στο νερό για τους ανθρώπους της Λιντς, τους ανθρώπους της Σκοτίας, αυτός ο άνθρωπος που είναι δίπλα μου τώρα, ανάβει άλλο ένα γαμημένο τσιγάρο και προσποιείται οτι διαβάζει ένα κωλοβιβλίο με χάρτινο εξώφυλλο, μέχρι που στρέφεται προς το μέρος μου και με ρωτάει: "Παίξατε ποτέ στο Γουμέμπλεϊ, κύριε Κλαφ;"
Το μουνί. Μουνί. Μουνί.

Στα μισά της εθνικής οδού, το πούλμαν σταματάει σε ένα πάρκιν. Όλοι βγαίνουν έξω για έναν καφέ και κατούρημα. Βρέχει καταρρακτωδώς.
Γαμημένο μουνί. Μουνί. Μουνί.

Βγαίνω από τις τουαλέτες -όλοι τους υπογράφουν αυτόγραφα και δέχονται φιλιά από τις σερβιτόρες.
Τα μουνιά. Μουνιά. Μουνιά.
"Ελάτε", τους λέω. "Ας πάμε έναν περίπατο γύρω από το πάρκιν".
"Περίπατο;" φτύνει ο Μπρέμνερ. "Δεν έχω πάει ποτέ περίπατο στη ζωή μου".
"Προχωράτε", τους λέω. "Τεντώστε τα πόδια σας, τεμπέληδες κατεργάρηδες!"
Με κοιτάνε επίμονα και για μια στιγμή μοιάζουν σαν να μην πρόκειται να πάνε. Αλλά μετά, ο αρχηγός Μπρέμνερ ανοίγει την πόρτα και τους οδηγεί έναν έναν στη βροχή και στο πάρκιν. Με τα καλά τους ρούχα. Μέσα στη βροχή. Με τα καλογυαλισμένα τους παπούτσια. "Καλός είσαι Μπίλι", του λέω καθώς τον προλαβαίνω. "Τέντωσε τα πόδια".
"Άντε γαμήσου", μου απαντάει τσαντισμένος."Έχω μουσκέψει ως το κόκαλο".
"Νόμιζα οτι η παρέα σας λάτρευε αυτού του είδους τις ομαδικές δραστηριότητες", του λέω. "Ένας γύρος γκολφ. Λίγο μπίνγκο. Νόμιζα οτι ήταν μέρος της φιλοσοφίας του Ντον. Η συντροφικότητα. Ένας για όλους και όλοι για έναν. Μια μεγάλη ευτυχισμένη οικογένεια".
"Έχεις δίκιο", λέει ο Μπρέμερ. "Μια μεγάλη ευτυχισμένη οικογένεια. Μέχρι που εμφανίστηκες εσύ, που να σε πάρει ο διάολος!"
..............................................................................................................................

Είσαι προσκεκλημένος στην τηλεόραση του Γιορκσάιρ για να μιλήσεις στο δείπνο για την Αθλητική Προσωπικότητα της Χρονιάς. Δεν έχεις κερδίσει το βραβείο, απλά σε έχουν καλέσει να μιλήσεις για τον νικητή. Τον κύριο Πίτερ Λόριμερ της Λιντς Γιουνάιτεντ....
Ο κύριος Γουίλσον, πρώην και μελλοντικός πρωθυπουργός, είναι ο επίτιμος καλεσμένος. Αλλά δεν σε εντυπωσιάζει. Όχι αυτές τις μέρες, Άλλος ένας ήρεμος σοσιαλιστής που φιλοξενείται στις φωλιές των κολλητών του.
Αρχίζεις να σιγοτραγουδάς. "Είμαι το νούμερο ένα. Το νούμερο ένα..."
Όταν σηκώνεσαι να μιλήσεις είσαι τύφλα. Και δεν σου καίγεται καρφί.

"Λοιπόν", λες στον Χάρολντ Γουίλσον και στο κοινό μιας αίθουσας που σφύζει από σμόκιν του Γιορκσάιρ.
"Τόση ώρα καθόμουν εδώ και άκουγα έναν σωρό μαλακίες, τώρα καθίστε όλοι σας και περιμένετε γιατί πρέπει να πάω να κατουρήσω".

Πηγαίνεις για κατούρημα. Επιστρέφεις. Αρχίζεις την ομιλία σου:
"Παρά το γεγονός ότι ο Λόριμερ πέφτει κάτω όταν δεν τον έχουν κλοτσήσει, παρά το γεγονός ότι θέλει θεραπεία όταν δεν έχει τραυματιστεί, παρά το γεγονός ότι διαμαρτύρεται όταν δεν υπάρχει λόγος..."
Αρχίζουν τα επιφωνήματα αποδοκιμασίας.
"¨Αν δεν σας αρέσει να καλέσετε άλλον του χρόνου..."
Καρέκλες αναποδογυρίζουν και η βραδιά τελειώνει.
"Έκρηξη. Γαμημένη έκρηξη".
..........................................................................................................

Κάτω στον αυτοκινητόδρομο, τα δάχτυλα και οι σφιγμένες γροθιές τους, τα κοντάρια και οι πέτρες τους, μικραίνουν ολοένα και περισσότερο. Ο Τζον στο τιμόνι της καινούργιας μου μπλε Μερσεντές, ενώ ο Μπιλ ανοίγει ακόμα ένα μπουκάλι σαμπάνια. Όμως ο ήλιος δεν λάμπει και η βροχή πέφτει ακατάπαυστα. Ο γαλανός ουρανός σκοτείνιασε, το κίτρινο φως έγινε μοβ, κι εγώ είμαι στο πίσω κάθισμα με την επιταγή των 25.000 λιρών της Λιντς στα χέρια μου.

Δεν πιστεύω στο Θεό. Δεν πιστεύω στην τύχη. Πιστεύω στο ποδόσφαιρο.

"Μόλις μου έπεσε το λαχείο", φωνάζω. "Το γαμημένο το λαχείο!"

Πιστεύω στην οικογένεια και πιστεύω σ' εμένα. Τον Μπράιαν Χάουαρντ Κλαφ.

Είναι Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου 1974 και εύχομαι να ήσουν εδώ.

....................................................................................................

Ο Ντέιβιντ Πις βάζει τα κομμάτια ενός ατέλειωτου ποιήματος ανάμεσα στα κεφάλαια, αρχίζει το βιβλίο με την αποστροφή:

"Πεθαίνει το παλιό και το νέο δεν μπορεί να γεννηθεί -Επί της οδού Έλαντ κάθισα και έκλαψα -D.U.F.C"

Το βιβλίο κλείνει επίσης με το D.U.F.C.

Damn United Football Club

Do You Fucking Care?

Posted in: Κολλήματα