"Άσσος άφιλτρο -το σκαρτέψανε το χαρμάνι οι χαμούρες!"

«Ασφαλώς και καπνίζω –είναι υγιεινότερο από το να αναπνέω», έλεγε εκείνη η παλιά ατάκα, την πουλάγανε και τυπωμένη σε μπλουζάκι. Τη χρησιμοποιήσαμε πολλοί από τους καπνιστές αυτή τη φράση, κατά καιρούς, σα δικαιολογία –λες και χρειαζόταν να δικαιολογηθούμε!

Όπως και νάχει από αύριο λένε οτι θα απαγορεύσουν το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους –είναι ζήτημα υγείας των πολιτών. Όπως και νάχει ανεβάζουν για δεύτερη (ή τρίτη) φορά μέσα στο χρόνο, τον φόρο στα προϊόντα καπνού –είναι ζήτημα υγείας των κυβερνώντων.

Εγώ πάντως είναι 43 χρονών και καπνίζω από τα 13 μου –δε θα σου πω οτι το κάπνισμα έβλαψε την υγεία μου. Ούτε οτι την ωφέλησε θα σου πω –ο λόγος είναι απλός. Δεν κάνω εξετάσεις. Δεν ξέρω σε τι κατάσταση είναι τα πνευμόνια μου ή οποιοδήποτε άλλο όργανο επηρεάζεται από το κάπνισμα, ξέρω όμως αυτά που βλέπω. Ξέρω, για παράδειγμα, οτι δεν έχω την ίδια αντοχή με παλιότερα –αγκομαχάω για ν΄ανέβω μια σκάλα που κάποτε την ανέβαινα πετώντας. Κάποτε. Όταν ήμουνα 20 χρόνια νεώτερος και 10 κιλά ελαφρύτερος αλλά εξίσου καπνιστής. Κι αν έχεις την απορία, αντιμετωπίζω τις ίδιες στυτικές δυσλειτουργίες με τότε –ακριβώς όμως –αν πέσω δηλαδή σε γκόμενα βαρύγδουπη, με πνευματικές ανησυχίες για τα φεγγάρια και τα πεφταστέρια. Άρα, μάλλον γι΄αυτό δεν φταίει το τσιγάρο.

Θυμήθηκα κάτι -όταν ήμουνα πιτσιρικάς το κάπνισμα επιτρεπόταν παντού και πάντα. Ο κόσμος κάπνιζε ένα τσιγαράκι ακόμα και πριν ρίξει τις νυχτερινές του τούφες, άφηνε κιόλας το τασάκι γεμάτο –δίπλα του στο κομοδίνο. Οι ποδοσφαιριστές επιβαλλόταν να φουμάρουν, έβγαιναν και σχετικές φωτογραφίες. Πολύς καπνός γενικά, αλλά δεν φαινόταν κανείς να ενοχλείται. Τι άλλαξε σήμερα που, ακόμα κι εγώ, δεν αντέχω να καπνίσω τρία τσιγάρα χωρίς ν’ ανοίξω το παράθυρο για να ξεντουμανιάσει το δωμάτιο; Κατά πρώτον, άλλαξε το δωμάτιο.

Όταν ήμουνα πιτσιρικάς ζούσαμε σε κάτι ψιλοτάβανα, διαμπερή –με τις σόμπες να καπνίζουν περισσότερο από τους ανθρώπους, ψάχναμε τότε να βρούμε πως θα κλείσουμε τις τρύπες για να μη μπαίνει κρύο κι όχι πως θα αερίσουμε τα δωμάτια.

Όταν ήμουνα πιτσιρικάς ο κόσμος ανακάλυπτε το νέφος και την αιθαλομίχλη, τσούζανε τα μάτια, βούλωναν οι μύτες –αγανακτούσε ο κόσμος. Σήμερα δεν υπάρχουν όλα αυτά, οι ρύποι στην ατμόσφαιρα μετρούνται καθημερινά στις μεγάλες πόλεις, έχουν βγάλει και κάποια «όρια επιφυλακής» που τα ανεβάζουν κάθε φορά που αυξάνονται οι ρύποι και είμαστε όλοι μια χαρά. Αν το κράτος λέει οτι δεν υπάρχει αύξηση των ρύπων, τότε αυτό που νιώθουμε είναι, μάλλον, συνάχι. Ή δύσπνοια λόγω του καπνίσματος –τι άλλο;

Πήγα πριν λίγο καιρό στο Λονδίνο –εκεί το κάπνισμα απαγορεύεται σε όλους τους εσωτερικούς χώρους. Κάθε που γυρνάγαμε στο ξενοδοχείο πλέναμε τα μούτρα μας και βγάζαμε μισό κιλό φούμο έκαστος, φυσάγαμε τις μύτες μας και βγάζαμε στάχτες –αλλά υποθέτω οτι οι ρύποι της πόλης ήταν κάτω από τα «όρια επιφυλακής» οπότε δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα για την υγεία μας.

Θέλω να πω με όλα αυτά οτι μοιάζει σα να ζούμε σε πόλεις που βομβαρδίζονται καθημερινά με απεμπλουτισμένο ουράνιο (Σεράγεβο επί 365, για να στο κάνω πιο λιανά) κι ενώ κάθε μέρα αδειάζουν τα αεροπλάνα τις μπόμπες στα κεφάλια μας να βγαίνει ανακοίνωση «κατά την εκκένωση των κτιρίων σε περίπτωση βομβαρδισμού παρακαλείστε να μην χρησιμοποιείτε τους ανελκυστήρες –κίνδυνος εγκλωβισμού». Εντάξει, δίκιο έχουν αλλά μήπως πρέπει ΚΑΠΟΙΟΣ, ΚΑΠΟΤΕ να μιλήσει και για τους γαμημένους τους καθημερινούς βομβαρδισμούς;

Επειδή, εγώ να το σταματήσω το τσιγάρο σε κλειστούς χώρους –να προστατεύω το παιδί μου, τη γυναίκα μου και τον κόσμο όλο. Αλλά κι αυτοί δεν πρέπει κάποτε να μας πουν τι προβλήματα δημιουργούν οι άκαυστοι αρωματικοί υδρογονάνθρακες που αφήνουν πίσω τους τα καταλυτικά μας αυτοκίνητα; Δεν πρέπει να μας πουν τι προβλήματα δημιουργούν τα κινητά τηλέφωνα; Τα βιομηχανικά κατάλοιπα, τα φυτοφάρμακα, οι πλαστικές συσκευασίες κι όλα αυτά τα σκατολοϊδια της καθημερινότητας –δεν πρέπει να ξέρουμε ΑΝ, ΠΟΥ και ΠΟΣΟ μας βλάφτουν; Δεν προσπαθώ να κάνω συμψηφισμό εδώ πέρα, δεν είναι Νεοδημοκράτης εγώ. Απλά αναρωτιέμαι –έχουν ρίξει τόση δουλειά για να αποδείξουν οτι το τσιγάρο βλάπτει –μήπως λόγω αυτού έχουν ξεχάσει να μας ενημερώσουν για τα υπόλοιπα;

Η αιτιολόγηση της απόφασης απαγόρευσης του καπνίσματος σε εσωτερικούς χώρους έχει δύο σκέλη:
1. Την προστασία της υγείας των παθητικών καπνιστών.
2. Την προστασία της υγείας των ήδη καπνιστών μέσω της μείωσης του αριθμού των τσιγάρων που αυτοί καταναλώνουν.
Έχω να πω μερικά πράγματα εδώ πέρα. Κι αυτά είναι το εξής ένα: ρε, για μαλάκες μας περνάτε;

Μέσω της απαγόρευσης του καπνίσματος επιτυγχάνεται ο επαναχαρακτηρισμός της συγκεκριμένης πράξης ως παράνομης ή/και περιθωριακής. Θυμάσαι τα παλιά χρόνια όταν ήταν κοινωνικά κατακριτέο το κάπνισμα αναφορικά με τους μικρότερους σε ηλικία και τις γυναίκες; Θυμήσου τον πατέρα που σου έσκαγε ένα φούσκο βρίζοντας «κωλόπαιδο, ακόμα δε βγήκες απ΄τ’ αυγό, μου θες και τσιγάρο!» Μετά έσβηνε φουρκισμένος το δικό του τσιγάρο στο τασάκι (ή άναβε ένα καινούργιο τσιγάρο, εξίσου φουρκισμένος). Θυμήσου όσους στραβοκοιτάζανε τις γυναίκες καπνίστριες μουρμουρίζοντας, «για να φουμάρει έτσι, πουτάνα θα είναι!» Δεν θυμάσαι; Είναι επειδή οι συγκεκριμένες αντιλήψεις θεωρούνται πλέον παρωχημένες –έπεσαν από μόνες τους λόγω βαρεμάρας ή τις έσπρωξαν οι φεμινιστικές οργανώσεις και τα κινήματα ισότητας. Και οι πιτσιρικάδες που απαιτούσαν ίση μεταχείριση έγιναν κάποτε γονείς –βρέθηκαν τότε στη φάκα, δεν μπορούσαν να απαγορεύσουν στα παιδιά τους αυτό που επιτρεπόταν για τους ίδιους. Με λίγα λόγια, το τσιγάρο απενοχοποιήθηκε και χάρηκαν πολλοί γι΄ αυτό –μέσα στους πολλούς ήταν και οι καπνοβιομηχανίες. Όμως...

Όταν το τσιγάρο έχασε την αίγλη της «παρανομίας», άρχισε να χάνει κι ένα από τα βασικά του ερείσματα. Όταν μια επιλογή αποχαρακτηρίζεται κοινωνικά, το άτομο απελευθερώνεται σε σχέση με αυτή. Έτσι και η απόφαση για κάπνισμα (ή μη) εκλογικεύτηκε. Κι αν εκλογικεύσεις το κάπνισμα κλαίνε οι καπνοβιομήχανοι –επειδή, κακά τα ψέματα, στο τσιγάρο δεν απομένει τότε ούτε μια θετική πλευρά.

Καπνίζαμε για να γίνουμε αποδεκτοί στην παρέα του παράνομου καπνιστηρίου, πίσω από το σχολείο, με τσιλιαδόρους που εναλλάσσονταν –μη μας τσιμπήσουν οι καθηγητές και φάμε αποβολή. Καπνίζαμε επειδή έτσι έκαναν οι τυπάδες στις ταινίες του σινεμά. Καπνίζαμε επειδή ήταν μαγκιά να κουβαλάς πακέτο, ή να το σφηνώνεις στο διπλωμένο μανίκι του τι –σερτ, όπως ο Νίκολσον στη «Φωλιά του Κούκου». Καπνίζαμε επειδή στις καφετέριες δεν μας σέρβιραν καφέ, δεν μας έμπαζαν καν μέσα, αν δεν είχαμε πακέτο να πετάξουμε δήθεν ανέμελα στο τραπέζι. Και δεν το μετανιώσαμε που καπνίζαμε. Επειδή και στο παράνομο καπνιστήριο μας δέχτηκαν και στις καφετέριες και μαϊμουδίσαμε τους σελιλόντ τυπάδες –καλά περάσαμε γενικώς.

Όταν όμως οι μαθητές ήταν ελεύθεροι να αφήσουν το πακέτο στο θρανίο τους και να καπνίσουν μαζί με τον καθηγητή στο προαύλιο... Όταν στις ταινίες άρχισαν να καπνίζουν και οι χοντροί ασουλούπωτοι κομπάρσοι, εκτός από τους τυπάδες... Όταν τσούζανε τα μάτια μας επειδή μίκρυναν οι καφετέριες και ψάχναμε μέρος να καθίσουμε για να μη μας στραβώνει ο καπνός...

Τότε το τσιγάρο αποχαρακτηρίστηκε, χάνοντας ταυτόχρονα και την αίγλη του. Τότε οι καπνοβιομηχανίες έκλαψαν επειδή έχασαν τα ποσοστά διείσδυσης στους νέους. Όχι οτι πλέον οι νέοι δεν κάπνιζαν. Απλά το 2 στους 3 που ίσχυε σε παλιότερες εποχές, έπεσε στο 1 στους 3. Μείωση προσδοκούμενων εσόδων κι «αν συνεχίσουμε έτσι, σε λίγο θα ψοφήσουν οι παλιοί καπνιστές και θα μας κλαίνε οι ρέγκες». Τότε εμφανίστηκαν οι έρευνες περί βλαπτικότητας του καπνίσματος οι οποίες (ω μα τι σύμπτωση!) χρηματοδοτούνταν κυρίως από καπνοβιομηχανίες.

Αφού λοιπόν η βλαπτικότητα ανακαλύφθηκε (!) αποφασίστηκε να παρθούν μέτρα καταπολέμησης του καπνίσματος. Τα οποία ξεκίνησαν από τις τηλεοράσεις –απαγορεύτηκε δηλαδή η διαφήμιση προϊόντων καπνού. Για να μην παρασύρονται τα παιδιά, που ως γνωστόν μόνο τηλεόραση βλέπουν –όταν βγαίνουν στους δρόμους παθαίνουν προσωρινή τύφλωση και δεν μπορούν να διακρίνουν τις γιγαντοαφίσσες ή τα περίπτερα! Μειώθηκε έτσι ο αριθμός των καπνιστών; Κανείς δεν ξέρει! Επειδή το μέτρο δεν αφορούσε τους ήδη υπάρχοντες αλλά τους υποψήφιους καπνιστές (παιδιά). Μπορείς εσύ να μου πεις οτι η (όποια) μείωση του αριθμού παιδιού που ξεκίνησαν το τσιγάρο τότε οφειλόταν στην απαγόρευση των διαφημίσεων και όχι, ας πούμε, στην τάση εγγραφής παιδιών σε αθλητικούς συλλόγους; Το μόνο που μπορείς να πεις με σιγουριά είναι οτι μειώθηκαν τα έξοδα των καπνοβιομηχανιών, αφού δεν ήταν πλέον υποχρεωμένες να αγοράζουν πανάκριβο τηλεοπτικό χρόνο για την προώθηση των προϊόντων τους.

Μετά ήρθε η προσπάθεια απαξίωσης του καπνίσματος μέσω της «πολιτικής ορθότητας». Εγώ τώρα, όπου ακούω «πολιτική ορθότητα» ψυλλιάζομαι βρωμοδουλειά –άλλη κουβέντα αυτή, δεν είναι της ώρας. Βγήκανε οι δυσκοίλιοι των σχετικών οργανώσεων, απομεινάρια των πρώην αντικομμουνιστικών θεοκρατικών ομάδων του Μακάρθι, κι αρχίσανε τον λυσσαλέο αγώνα για να σβήσουν το τσιγάρο από τα χείλη του Λούκι Λουκ και να το αντικαταστήσουν με κλαρί σταριού! Ζητάγανε κιόλας να πέφτουν πρόστιμα σε όσους ηθοποιούς καπνίζανε στις ταινίες! Κοντολογίς, γελοία πράγματα. Με εγγυημένη επιτυχία όμως –μειώθηκαν οι νεοεισερχόμενοι καπνιστές στο Αμέρικα και εκτοξεύτηκαν οι νεοεισερχόμενοι χρήστες κρακ και λοιπών χημικών παραισθησιογόνων.

Ώσπου φτάσαμε στη σημερινή απαγόρευση του καπνίσματος –επειδή οι καπνοβιομηχανίες απελπίστηκαν που ακόμα δεν φάνηκαν στον ορίζοντα τα προσδοκούμενα κέρδη. Κοίτα τώρα πως πάει η φτιάξη:

-Απαγορεύεται συνολικά η διαφήμιση προϊόντων καπνού, άρα μειώνονται κι άλλο τα έξοδα των εταιρειών.
-Λοιδορείται το στερεότυπο του καπνιστή παρουσιάζοντας ένα άτομο αντικοινωνικό, αντιαθλητικό και λούπεν με αποτέλεσμα να ξαναγίνεται ελκυστικό το συγκεκριμένο στερεότυπο μεταξύ των παιδιών που, λόγω της ανάγκης αμφισβήτησης του status quo, θαυμάζουν τα περιθωριακά άτομα.
-Απαγορεύεται το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους με αποτέλεσμα να ξαναδημιουργηθούν τα (ας τα πούμε) παράνομα καπνιστήρια έξω από κάθε χώρο διασκέδασης και, μαζί μ΄αυτά, να αναβιώσουν οι ομάδες των «ψαγμένων». Απλό παράδειγμα: αν η γκόμενα σου (ή ο γκόμενός σου) πάει έξω από το μαγαζί για τσιγάρο, καλύτερα να ακολουθήσεις γιατί αλλιώς θα μείνεις μπουκάλα (επειδή τα τραπέζια των μπαρ είναι σαφώς περιχαρακωμένα, αλλά ο χώρος των καπνιστών έξω είναι «μπάτε σκύλοι αλέστε»), αν τώρα είσαι σόλο, ποιο είναι το καλύτερο μέρος να χτυπήσεις γκόμενο(α) από τον χώρο καπνίσματος;

Θέλεις και μερικές παράπλευρες ζημιές;
-Ο καπνιστής που θα του στερηθεί η δυνατότητα καπνίσματος στους δημόσιους χώρους θα ξεσκιστεί στα τσιγάρα όταν πάει σπίτι του, επιβαρύνοντας έναν, κατά πολύ, μικρότερο χώρο και ντουμανιάζοντας τα παιδιά του.
-Ο καπνιστής που δεν μπορεί να καπνίσει στο γραφείο του θα βγει έξω και θα χτυπήσει τρία τσιγάρα μαζεμένα λόγω χαρμάνας, σακατεύοντας εντελώς τα πνευμόνια του (αφού αυτά τα έρημα, ένα τσιγάρο το μισάωρο μπορούν να το επεξεργαστούν -ενώ τρία το δεκάλεπτο ισοδυναμούν με δακρυγόνο στη μάπα σε διαδήλωση).
-Ο καπνιστής που θα υποχρεωθεί να μπαινοβγαίνει για να καπνίσει, όλο και κάποια πνευμονία θα τσιμπήσει από τις συνεχείς εναλλαγές θερμοκρασίας.

Άρα –χαιρετίζουμε θριαμβευτικά την απαγόρευση καπνίσματος. Είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος να αυξηθούν τα κέρδη των καπνοβιομηχανιών και να ψοφήσουμε όλοι μια ώρα αρχύτερα.

Χαιρετίζουμε επίσης την αιτιολόγηση της συγκεκριμένης ενέργειας από το κράτος: «το μέτρο λαμβάνεται με σκοπό την προστασία της υγείας των πολιτών». Και ποιος σου ζήτησε ρε κράτος να προστατεύεις την υγεία μου; θα αναρωτηθείς. Μήπως θα σε ξοδέψω σε περίπτωση ασθένειας; Έτσι κι αλλιώς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη πληρώνω αδρά –αλλιώς και έτσι, ακόμα κι αν πληρώνω, όταν αρρωσταίνω είμαι υποχρεωμένος να ξαναβάλω το χέρι στην τσέπη! Δεν ισχύουν αυτά φιλαράκο.

Διότι βεβαίως πληρώνεις διπλά τους γιατρούς σου, αλλά δικαίωμα να αρρωστήσεις δεν έχεις. Ούτε και δικαίωμα να πεθάνεις πριν την ώρα σου φυσικά! Το κράτος, βλέπεις, δεν φροντίζει για την υγεία και την αρτιμέλειά σου επειδή σ΄αγαπάει –φροντίζει επειδή σε έχει χρεωμένο με εργατοώρες. Αν δεν τις κάνεις, αν δεν δουλέψεις όσο σε έχουν υπολογίσει, ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να αρρωστήσεις ή να πεθάνεις μάγκα μου. Αντερ-στέν;

Για να πω κι ένα ανέκδοτο θα κλείσω με την περίπτωση της Ελλάδας, της χώρας που ακόμα και τρύπες στα δίφραγκα είναι ικανοί να βάλουν αρκεί να πάρουν μίζα οι πολιτευτές. Έχω δει την απαγόρευση καπνίσματος στο Λονδίνο και στην Αβάνα –πόλεις εντελώς άσχετες μεταξύ τους. Εκεί πέρα απαγόρευσαν το κάπνισμα και δατς ιτ. ΠΟΥΘΕΝΑ, ΚΑΝΕΝΑΣ δεν καπνίζει σε κλειστούς χώρους.

Εδώ θα δημιουργηθούν, λέει, μπαρ καπνιστών και χώροι καπνιστών μέσα στα υπόλοιπα μπαρ και τεκέδες με καταλυτικά φουγάρα, ξέρω ΄γω... Τουτέστιν, ο νόμος απαγόρευσης θα έχει παράθυρα και εξαιρέσεις που στο τέλος θα τον καταστήσουν ανενεργό. Ανενεργό; Όχι δα! Όταν ξεμένει από φράγκα ο Δήμος θα ξαμολάει τα καρακόλια του να κόβουν πρόστιμα σε καπνιστές. Όταν δεν είσαι του (όποιου κυβερνώντος) κόμματος στο Δημόσιο θα σου ρίχνει μια στέρηση μισθού ο προϊστάμενος επειδή σε τσίμπησε με τσιγαράκι («έλειψα μίαν ημέραν και διελήθησαν τα πάντα –τριάκοντα δραχμάς πρόστιμο δια το κάπνισμα», που έλεγε κι ο Τσαγανέας, καπνίζοντας την πουράκλα του, στον ταλαίπωρο υπαλληλάκο Χορν). Στον ιδιωτικό τομέα πάλι θα παίζουν το έργο «Εμείς οι βλάχοι όπως λάχει». Κι αν λαχαίνει μη καπνιστής προϊστάμενος θα γίνονται νευρωτικοί οι υπάλληλοι, αν λαχαίνει προϊστάμενος φουγάρο, άντε πέστου εσύ να το σβήσει γιατί κινδυνεύει η υγεία σου.

Αυτά τα πολλά ολίγα και να υπενθυμίσω οτι από αύριο απαγορεύεται το κάπνισμα σε (κάποιους) κλειστούς χώρους αλλά εγώ, ήδη, από σήμερα έχω κάνει καινούργιο πλεμόνι. Από το γέλιο.

Ρε, για μαλάκες μας περνάτε;

Posted in: Συμβαίνουν κι αυτά