Εγκληματολογία - Σαχλαμαρολογία σημειώσατε 2

Ένα από τα πράγματα που δεν χορταίνω είναι η ανάγνωση σαχλαμάρας η οποία εκφέρεται ενίοτε πασπαλισμένη με επιστημονική ζάχαρη άχνη. Κάθε φορά που γίνεται κάποιο πιασάρικο συμβάν (πιασάρικα, για τα μέσα, είναι τα συμβάντα τα οποία περιλαμβάνουν αίμα ή σπέρμα) στήνομαι και περιμένω τον πρώτο τυχόντα σαχλαμαράκια να αποφανθεί. Το ίδιο ακριβώς έκανα και μετά τη συμπλοκή της Κρήτης –αν δεν έχεις πληροφορηθεί σχετικά, να σε διαφωτίσω.

Γράψανε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (αρχίζω έτσι, επειδή μπροστά δεν ήμουν και μαρτυρίες συμμετεχόντων δεν έχω ως τώρα διαβάσει) οτι βρέθηκαν 15 οπαδοί του ΟΦΗ από τη μια και 15 οπαδοί του ΗΡΟΔΟΤΟΥ (για ποδοσφαιρική ομάδα πρόκειται η οποία μάλιστα παίζει σε ερασιτεχνική κατηγορία!), βρεθήκανε λοιπόν όλοι αυτοί μετά από ραντεβού, πλακωθήκανε, μαχαιρωθήκανε –αποτέλεσμα, ένας νεκρός και δυο τραυματίες. Αυτό είναι το γεγονός.

Επειδή τώρα, δε σε κόβω για πολύ ενημερωμένο περί τα ποδοσφαιρικά κι επειδή οι ειδήσεις ειδικεύονται στο να συνδέουν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου με την πτώση του στήθους της Χάνα Σιγκούλα να σε κατατοπίσω λίγο περισσότερο:
-Ο συσχετισμός των γεγονότων της Κρήτης με τα γεγονότα στη Λαυρίου μεταξύ Ολυμπιακών και Παναθηναϊκών (ένας νεκρός) στέκει μονάχα σε επίπεδο αριθμού νεκρών. Είναι διαφορετικό πράγμα η συνάντηση χουλιγκάνων των δυο ποδοσφαιρικών ομάδων οι οποίες λυμαίνονται τα πρωταθλήματα τον τελευταίο αιώνα (έστω κι αν η συνάντηση αυτή γίνεται πριν από αγώνα πόλο των δυο ομάδων) από τη συνάντηση οπαδών δυο ποδοσφαιρικών ομάδων που δεν έχουν παίξει μεταξύ τους ούτε φιλικό αγώνα τα τελευταία χρόνια. Η διαφορά έγκειται στο οτι δεν υπάρχουν ενδογηπεδικοί ανοιχτοί λογαριασμοί.
-Η εχθρότητα μεταξύ γειτονικών ποδοσφαιρικών (κυρίως) συλλόγων που δεν αγωνίζονται στην ίδια κατηγορία αποτελεί, συνήθως, συνέχεια κάποιας τοπικιστικής κόντρας μεταξύ γειτονικών συνοικιών, δήμων, κοινοτήτων κ.λ.π. Κλασσικό παράδειγμα η άποψη που επικρατεί μεταξύ των σκληροπυρηνικών Πειραιωτών η οποία ορίζει σαν πιο μισητό αντίπαλο, όχι τον Παναθηναϊκό, αλλά την Προοδευτική!
-Τα επεισόδια μεταξύ αντιπάλων χουλιγκάνων χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: αυτά που συμβαίνουν εντός γηπέδου κι αυτά που συμβαίνουν εκτός. Στην πρώτη κατηγορία δεν υπάρχουν αξιοσημείωτα επεισόδια από την εποχή που απαγορεύτηκε η παρακολούθηση «επικίνδυνων» αγώνων από οπαδούς και των δυο ομάδων. Μόνο κάθε Αγίου Τελικού Κυπέλλου πέφτει κάποιο ξύλο αλλά δεν πρόκειται για κάτι συνταρακτικά αξιομνημόνευτο. Εντός γηπέδου το μεγάλο πρόβλημα σχετίζεται με τον τραμπουκισμό των ποδοσφαιριστών της φιλοξενούμενης ομάδας (αν είσαι Παναθηναϊκός ή ΑΕΚ, ενίοτε και με τον τραμπουκισμό των ποδοσφαιριστών της ομάδας σου). Αλλά αυτό είναι κάτι απολύτως θεμιτό από το σύνολο σχεδόν των εμπλεκομένων (ΠΑΕ, οπαδοί, αστυνομία η οποία πληρώνεται για να μην παρεμβαίνει) άρα δεν αποτελεί πρόβλημα. Τα σοβαρά (σε ένταση, όχι σε συχνότητα) επεισόδια διεξάγονται εκτός γηπέδων –άρα οι ποδοσφαιρικοί παράγοντες δεν μπορούν ΕΠΙΣΗΜΑ να κάνουν τίποτα (εκτός από το να σταματήσουν να επιχορηγούν τους συλλόγους οπαδών).

Μετά από την πληροφόρηση, ας πάμε στην άποψη:

«Να αναμένετε νεκρό και εντός γηπέδου το επόμενο χρονικό διάστημα!», τόνισε, μιλώντας στον Αθήνα 984, ο καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρώην πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Αντιμετώπισης της Βίας (ΔΕΑΒ), Γιάννης Πανούσης, σχετικά με τα επεισόδια μεταξύ οπαδών, τα χαράματα, στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου έχασε τη ζωή του νεαρός φίλαθλος."

Υπάρχει λοιπόν αυτός ο Πανούσης, εγκληματολόγος εκ Δημοκριτείου ορμώμενος και εν Αθήναις καταλήξας. Ο οποίος πετάει το θέσφατο –όπου να’ναι κάποιος θα σκοτωθεί εντός γηπέδου! Πού το στηρίζει; Στις φασαρίες που γίνονται τα τελευταία χρόνια; Αν ναι –αυτός που στα σίγουρα (σύμφωνα με τον καθηγηταρά) θα σκοτωθεί δεν θα είναι χουλικάνος. Θα είναι ποδοσφαιριστής ή σεκιούριτι, ή συνοδός ομάδας –κάποιος τέλος πάντων που αποτελεί στόχο των χουλιγκάνων της κερκίδας.
Αυτό μπορεί και να ισχύει γενικώς αλλά είναι εντελώς άσχετο με τα επεισόδια της Κρήτης. Γιατί λοιπόν το αναφέρει ο Πανούσης; Να γράψω κι εγώ ένα άρθρο που να υποστηρίζει οτι θα πρέπει να αναμένεται νεκρός στην Κρήτη λόγω οπλοκατοχής και να το συνδέσω με τα πρόσφατα επεισόδια;.

"Αιτιολογώντας την πρόβλεψή του, ο κ.Πανούσης επισήμανε χαρακτηριστικά: «Δεν θέλουμε να αναλύσουμε σωστά το φαινόμενο. Εδώ δεν πρόκειται για παιδιά που χτυπιούνται, συγκρούονται για τη φανέλα. Εδώ δεν πρόκειται περί αθλητικής βίας φιλάθλων ή οπαδών. Πρόκειται για εγκληματική βία. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι είναι αυτό το φαινόμενο, που εμφανίζεται τα τελευταία τρία - τέσσερα χρόνια στην Ελλάδα»".

Πάμε λοιπόν στην αιτιολόγηση της πρόβλεψης μπας και τον παρεξηγήσαμε τον άνθρωπο. Η οποία αιτιολόγηση αρχίζει με ένα ακόμα θέσφατο (κακό αυτό για επιστήμονα): «Δεν θέλουμε να αναλύσουμε σωστά το φαινόμενο». Γεννάται αυτόματα η ερώτηση: γιατί δεν θέλουμε; Και ποιοι είμαστε εμείς που δεν θέλουμε; Η κοινωνία; Η επίσημη πολιτεία; Οι ειδικοί επιστήμονες; Όσο κι αν το σκέφτηκα –σε όλες τις παραπάνω κατηγορίες ανήκει ο κύριος Πανούσης. Άρα, δεν θέλει να αναλύσει σωστά το φαινόμενο, τουτέστιν «ότι πω από εδώ και κάτω είναι σαχλαμάρα». Σ΄αυτό το σημείο θα συμφωνήσω με τον καθηγητή επειδή σε ζητήματα αυτοκριτικής δεν παρεμβαίνω.

Παρακάτω μάς εξηγεί ο καθηγητής οτι τα γεγονότα της Κρήτης δεν οφείλονται σε αθλητική (φανελική) βία. Μα, αν είναι έτσι τότε δεν θα θρηνήσουμε νεκρό στα γήπεδα, εκτός αν μας αποδείξει ο καθηγητής οτι τραμπούκοι, άσχετοι με τις ποδοσφαιρικές υποθέσεις, έχουν εισχωρήσει στους συλλόγους οπαδών. Ισχύει; Δεν ξέρω. Αλλά και δεν το βλέπω να αποδεικνύεται.
Κι ακόμα χειρότερα, εμφανίζεται ένας διαχωρισμός μεταξύ «αθλητικής βίας» και «εγκληματικής βίας». Αυτό πάλι –τι διάολο είναι; Μπορώ να υποθέσω οτι σαν «αθλητική» ορίζεται η βία των χουλιγκάνων και σαν «εγκληματική» (εντελώς αδόκιμος όρος αλλά ας το ξεπεράσουμε) ορίζεται η «άλλη» βία. Σταθερά λοιπόν εκφράζεται η άποψη οτι τα γεγονότα της Κρήτης δεν έγιναν από αγνούς χουλιγκάνους αλλά από κάποιους «άλλους».

"Ο καθηγητής Εγκληματολογίας πρόσθεσε: «Εδώ έχουμε να κάνουμε με εξαγριωμένους εγκληματοειδείς, μπαχαλάκηδες, κουκουλοφόρους, συμμορίες, πρώην κρατούμενους. Όλα αυτά είναι αντικείμενα έρευνας, δεν είναι δικές μου υποθέσεις. Αυτοί οι άνθρωποι υπάρχουν σε όλες τις εκδηλώσεις της σύγχρονης ανομίας στην Ελλάδα. Θα τους βρείτε στο γήπεδο, σε μια διαδήλωση θα τα σπάνε, θα τους βρείτε σε μια ληστεία, σε διάφορα πράγματα. Θέλω να πω, ότι και η Πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς του αθλητισμού, δεν θέλουν να δουν τι είναι αυτός ο μετα-χουλιγκανισμός...».

Και πάμε να γνωρίσουμε τους «άλλους»: «Εγκληματοειδείς, μπαχαλάκηδες, κουκουλοφόρους, συμμορίες, πρώην κρατούμενους». Πώς είπατε;
Και κατά πρώτον τι είναι οι «εγκληματοειδείς»; Κάτι σαν τους σχιζοειδείς; Δηλαδή άνθρωποι που εγκληματούν επειδή πάσχουν από εγκληματίτιδα; Είναι αυτό επιστημονική άποψη από εγκληματολόγο; Δε νομίζω!
Μετά ο όρος «μπαχαλάκιας». Έχει επικρατήσει για να χαρακτηρίσει κάποιους ιδεολογικά στερημένους που τριγυρνάνε πέριξ της πλατείας Εξαρχείων και ψάχνονται να χωθούν στην όποια βαβούρα για να τη μετατρέψουν σε επεισόδιο. Δεν είμαι πρόχειρος να αναλύσω τα κίνητρα αυτής της ομάδας, ούτε καν και τη σύστασή της (υποθέτω βέβαια οτι είναι τίγκα σε προβοκάτορες πάσης φύσεως), υπολογίζω όμως οτι πρόκειται για μια ομάδα το πολύ 200 ατόμων που δραστηριοποιούνται στο κέντρο της Αθήνας κυρίως. Άντε να δεχτώ την ύπαρξη παρόμοιας ομάδωσης στη Θεσσαλονίκη, αλλά το να προσδίδουμε στο φαινόμενο της μπαχαλοποίησης διαστάσεις πανδημίας ανακαλύπτοντας μπαχαλάκηδες στο Ηράκλειο –ε, μου κάνει κάπως γκραν. Και γκινιόλ. Εκτός αν ο «μπαχαλάκιας» είναι πλέον περιγραφικός όρος με γενικότερη χρήση –ας μου επιτρέψει όμως ο κύριος καθηγητής να πω οτι κάτι τέτοιο δεν τεκμαίρεται από πουθενά. Δεν υπάρχει σχετική έρευνα και (πέραν της υστερίας κάποιων ρεπόρτερ) δεν είναι ευρέως γνωστή (αποδεδειγμένη δηλαδή) ούτε καν η δράση των μπαχαλάκηδων.
Καλά, περί κουκουλοφόρων δεν το συζητάμε –κι ο Ζορό κουκουλοφόρος ήταν και τα ΕΚΑΜ κουκούλες φοράνε. Γιατί δηλαδή να μην ευθύνονται αυτοί για όλες τις φασαρίες;

Τα σημαντικά βεβαίως έρχονται στη συνέχεια της δήλωσης του κυρίου καθηγητή –εκεί που αναφέρεται σε «συμμορίες» και «πρώην κρατούμενους». Να κάνω εδώ μια παρένθεση και να πω οτι ο χαρακτηρισμός «πρώην κρατούμενος» αποτελεί απαύγασμα στιγματισμού και η χρήση του από εγκληματολόγο δεν νοείται. Η εγκληματολογία σαν επιστήμη αντιτίθεται στον στιγματισμό –ο εγκληματολόγος που στιγματίζει κάποιον μ΄αυτό τον τρόπο απλώς δεν είναι επιστήμονας –τέλος παρένθεσης.
Κι ας περάσουμε στις συμμορίες. Εδώ βρίσκεται και η μόνη ορθή παρατήρηση η οποία σχετίζεται απόλυτα με τα γεγονότα της Κρήτης, όπου δυο συμμορίες πλακώθηκαν μεταξύ τους. Αλλά αναρωτιέμαι –ποιες αποδείξεις διαθέτει ο κύριος καθηγητής προκειμένου να αποδίδει ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ τα επεισόδια σε συμμορίες; Αναρωτιέμαι επειδή ο ίδιος παραδέχεται οτι: «Όλα αυτά είναι αντικείμενα έρευνας, δεν είναι δικές μου υποθέσεις». Αν πρόκειται για αντικείμενα έρευνας δεν μπορούμε να αποφαινόμαστε πριν η έρευνα καταλήξει! Δεν μπορούμε να λέμε οτι «εδώ έχουμε να κάνουμε με...» -το μόνο που θα μπορούσαμε να πούμε είναι: «ερευνάται αν...» Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο «ερευνάται» και στο «ευθύνονται» και θα πρέπει κάποιος να είναι εντελώς κρετίνος για να μην το αντιλαμβάνεται. Κι ακόμα χειρότερα, εφόσον αναφερόμαστε σε έρευνες, δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε οτι «Αυτοί οι άνθρωποι υπάρχουν σε όλες τις εκδηλώσεις της σύγχρονης ανομίας στην Ελλάδα»! Πώς διάβολο το ξέρουμε; Κι αν το ξέρουμε, ποιος ο λόγος να ερευνάται;
Άσε δε τις «εκδηλώσεις της σύγχρονης ανομίας» -διατύπωση η οποία μας δείχνει οτι ο κύριος καθηγητής την έκανε συστηματικά κοπάνα όταν θα έπρεπε να διδάσκεται κοινωνιολογία. Επειδή κύριέ μου, «ανομία είναι η μη εφαρμογή των νόμων» και όχι η παράβασή τους! Ανομικά φαινόμενα είναι η φοροδιαφυγή, η παραβίαση του ΚΟΚ, η αυθαίρετη δόμηση –τέτοια πράγματα. Η συμπλοκή ατόμων μετά φόνου δεν είναι ανομία, είναι παρανομία! Είναι παραβίαση του νόμου και όχι μη εφαρμογή του! Ανομία είναι να κλέβεις στα ρέστα ενώ παρανομία είναι να κλέβεις το ταμείο υπό την απειλή όπλου –πόσο πιο ξεκάθαρο να γίνει;

Οι πολλές αυθαιρεσίες οδηγούν σε τερατογεννέσεις, από εκεί προέρχεται η άποψη Πανούση οτι «Θα τους βρείτε στο γήπεδο, σε μια διαδήλωση θα τα σπάνε, θα τους βρείτε σε μια ληστεία, σε διάφορα πράγματα». Η άποψη οτι ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ τα σπάνε στο γήπεδο και μετά περνάνε από μια διαδήλωση όπου τα ξανασπάνε, κάνουν και μια ληστεία στη συνέχεια και κάνουν και «διάφορα πράγματα» (στον ελεύθερο χρόνο τους, να υποθέσω), αυτή η άποψη αν δεν τεκμηριωθεί από συγκεκριμένα γεγονότα είναι φασιστικά απλουστευτική και τρομακτικά ισοπεδωτική. Υποθέτω λοιπόν οτι ο κύριος Πανούσης, για να ισχυρίζεται κάτι τέτοιο, θα ξέρει ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΕΝΑ ΑΤΟΜΟ που αποδεδειγμένα χουλιγκάνισε σε γήπεδο και μπαχαλοποίησε διαδήλωση και τελικά διέπραξε έστω μια ληστεία. Υπάρχει τέτοιο άτομο; Αν υπάρχει θα πρέπει μάλλον να ανήκει στα ΜΑΤ, που ρίχνουν ξύλο σε γήπεδα και διαδηλώσεις –ε, όλο και κάποιος από αυτούς θα σούφρωσε κάνα κασετόφωνο ή ξέρω ΄γω τι... Κάτι τέτοιο εννοεί ο κύριος Πανούσης;

Φύλαξα, όπως πάντα, το καλύτερο για το τέλος: «μετα-χουλιγκανισμός»! Βρήκαμε ένα «μετα» και το κολλάνε πριν από οτιδήποτε για να το παίξουμε προχωρημένοι! Κι εντάξει, μετα-μοντερνισμός είναι το αισθητικό κίνημα που ακολούθησε τον μοντερνισμό, μετα-βιομηχανική κοινωνία είναι η «κοινωνία των υπηρεσιών», αλλά «μετα-χουλιγκανισμός» τι είναι;
Χουλιγκανισμός είναι το φαινόμενο της πρόκλησης συγκρούσεων με αφορμή αθλητικά γεγονότα –είμαστε σύμφωνοι; Η σύγκρουση των οπαδών στην Κρήτη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν τέτοια (τυπικά) εφόσον συγκρούστηκαν οπαδοί δυο ποδοσφαιρικών ομάδων. Θα μπορούσε να είναι (και μάλλον είναι) μια τοπικιστική σύγκρουση. Θα μπορούσε να είναι σύγκρουση μεταξύ οργανωμένων ομάδων (συμμοριών). Μετα-χουλιγκανισμός όμως;
Ας προσπαθήσουμε να βρούμε κάποια σημασία για τον όρο (αν και το πρόθεμα «μετα» πρέπει να ξεχειλώσει για να κολλήσει σε μια παθογένεια όπως ο χουλιγκανισμός)... Η στάση του Νίκα, να ένα καλό παράδειγμα μετα-χουλιγκανισμού! Εκεί όπου μια αθλητική διαφορά μετατράπηκε σε κοινωνική εξέγερση, άρα το φαινόμενο (χουλιγκανισμός) εξελίχθηκε σε κάτι άλλο. Υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις στη σύγχρονη κοινωνία; Ξέρει κανένας για τίποτα φασαρίες που ξεκίνησαν από τα γήπεδα και εξαπλώθηκαν; Γνωρίζει κανένας για συλλόγους οπαδών που μετατράπηκαν σε εξεγερμένους ή έστω σε μπαχαλάκηδες ή ακόμα σε συμμορίες ληστών;
Έχω ακούσει (χωρίς να το έχω ψάξει όμως) οτι φασιστικές ομάδες διαβρώνουν συλλόγους οπαδών –εκεί θα μπορούσαμε (ίσως) να μιλήσουμε για μετα-πολιτική όχι για μετα-χουλιγκανισμό. Έχω ακούσει οτι σύλλογοι οπαδών στο εξωτερικό λειτουργούν σαν συμμορίες ή λειτουργούν σαν πολιτικές ομάδες –ας το δεχτούμε. Αλλά ο κύριος Πανούσης δεν αναφέρεται στους οπαδούς της Μίλαν ή της Λάτσιο, για παράδειγμα, αναφέρεται στην Ελλάδα! Είδε στην Ελλάδα τους Μισφίτς ή τους Ορίτζιναλ ή δεν ξέρω ‘γω ποιους άλλους να ασχολούνται με κάτι άλλο εκτός από τα οπαδικά τους κολλήματα; Αν όχι –για ποιον μετα-χουλιγκανισμό μιλάει;

Ο κύριος Πανούσης ανήκει σε εκείνη τη συμπαθή κατηγορία καθηγητών (τα εισαγωγικά στη διάθεσή σας) που ασκούν την επιστήμη της τερατολογίας κι έτσι καλούνται συχνά πυκνά στα τηλεοπτικά παράθυρα για να διασκεδάζουν τους τηλεθεατές. Στην ίδια κατηγορία ανήκει κι ο τρισμέγιστος δάσκαλος Πιπερόπουλος για να φέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Δε με αφορά η ανάγκη καθενός για έκθεση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και δεν με ενοχλούν (συνήθως) οι τακτικές που χρησιμοποιεί προκειμένου να ικανοποιήσει αυτή του την ανάγκη. Αλλά, βρε παιδί μου, όταν βγαίνεις και λες τέρατα κι από κάτω εμφανίζεται η ειδικότητα του κοινωνικού επιστήμονα δεν ξεφτιλίζεις μονάχα την πάρτη σου, ξεφτιλίζεις και την επιστημονική σου ειδικότητα. Κι αυτό με αφορά από την εποχή που ο Βέλτσος, στο πίσω κάθισμα ενός αυτοκινήτου, σχολίαζε για τον τηλεοπτικό φακό τα φωτιστικάδικα της Βουλιαγμένης. Επειδήδιαθέτω και ολίγη αξιοπρέπεια –δε γουστάρω να γελάει ο κόσμος όταν τους λέω την ειδίκευσή μου, γιατί τελικά δεν έχω καμιά σχέση «με εκείνον τον ξεμαλλιασμένο που έλεγε παλαβομάρες χτες βράδυ στις ειδήσεις».

Κάτι τελευταίο. Το να περιμένουν οι συνταξιούχοι στα καφενεία από το κράτος να διορθώσει τα πάντα και να μας προσφέρει έναν καλύτερο κόσμο είναι λογικό. Το να καταλογίζει όμως ευθύνες στην κρατική αδράνεια ένας κοινωνικός επιστήμονας σε στυλ «γιατί δεν κάνει τίποτα το κράτος;» είναι, το λιγότερο, αφελές. Το κράτος κύριε τέτοιε μου κάνει αυτά που χρειάζεται προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα για τα οποία δημιουργήθηκε και ο κοινωνικός επιστήμονας εντοπίζει τις ενέργειες (και) του κράτους, τις αναλύει και τις αξιολογεί.

Τόσο δύσκολο είναι;

Posted in: Συμβαίνουν κι αυτά