Οι αληθινοί γιατροί φεύγουν πριν τους ασθενείς

Χτες έμαθα οτι ο Σόκρατες Μπραζιλέιρο ντε Σόουζα Βιέιρα ντε Ολιβέιρα (μπορείς για συντομία να τον λες σκέτο «Σόκρατες» ή «Γιατρό») πέθανε στο νοσοκομείο «Άλμπερτ Αϊνστάιν» του Σάο Πάολο από σηψαιμία. Τον λέγανε «Γιατρό» επειδή ήταν όντως γιατρός ο άνθρωπος, είχε επίσης διδακτορικό στη φιλοσοφία –α ναι, υπήρξε κι ένας από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές που πάτησαν το γκαζόν των γηπέδων, αρχηγός της θρυλικής εθνικής Βραζιλίας του 1982 (της ποιητικότερης εθνικής ομάδας που πέρασε ποτέ από τα γήπεδα). Ήταν 57 χρονών.

 

Του άρεσε να μιλάει και το έκανε συχνά –μέσα κι έξω από τη χώρα του. «Στη Βραζιλία δεν ζούμε όπως στην Ευρώπη όπου κάνετε τον προγραμματισμό σας για ολόκληρη τη χρονιά –εμείς δεν ξέρουμε τι θα μας συμβεί το επόμενο δεκαπεντάλεπτο», έλεγε.

Η άποψή του για το ποδόσφαιρο υπήρξε η περιεκτικότερη αιτιολόγηση τού γιατί κάποιοι, σαν εμένα, λάτρεψαν το βραζιλιάνικο στυλ: «Το να κερδίζεις, δεν είναι το σημαντικότερο πράγμα –το ποδόσφαιρο είναι τέχνη και πρέπει να δείχνεις δημιουργικότητα. Αν ο Βαν Γκογκ και ο Ντεγκά ήξεραν, όταν έκαναν τις δουλειές τους, τον βαθμό αναγνωρισιμότητας που θα είχαν στη συνέχεια, δεν θα έκαναν τα ίδια πράγματα. Πρέπει να απολαμβάνεις το γεγονός οτι κάνεις τέχνη κι όχι να αγχώνεσαι για το αν θα κερδίσεις».

 

Ο Σόκρατες επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη δημοφιλία που κέρδισε από το Μουντιάλ του 1982 για να κοντράρει τη στρατιωτική δικτατορία  που είχε επιβληθεί στη χώρα του από το 1964 (και τερματίστηκε το 1985). Όντως ποδοσφαιριστής της Κορίνθιανς  ξεκίνησε μαζί με τον συμπαίκτη του Βλάντιμιρ (από συμβολισμούς πάμε καλά!) τη λεγόμενη «Κορινθιακή Δημοκρατία». Οργάνωσαν τους συμπαίκτες τους σε ένα ουτοπικό σοσιαλιστικό πυρήνα. Ψήφιζαν για τα πάντα. Ακόμη και για το πότε θα έτρωγαν το μεσημέρι. «Καθενός η ψήφος είχε την ίδια βαρύτητα για την ομάδα, από τον άνθρωπο που κουβάλαγε το κιτ Πρώτων Βοηθειών, μέχρι τον πρόεδρο, όλοι τους είχαν μια ψήφο. Αυτό έκανε τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν οτι μπορείς με την ψήφο σου να αλλάξεις τα πράγματα –τους έκανε να καταλάβουν οτι μαζί με τα κινήματα που ενεργοποιούνταν στη χώρα εκείνη την εποχή, θα μπορούσαν να φέρουν κάποια αλλαγή».

Στις 15 Νοεμβρίου του 1982 η Κορίνθιανς και η Δημοκρατία της, τύπωσαν στις φανέλες των παικτών το σύνθημα «ψηφίστε», καθώς οι εκλογές εκείνης της χρονιάς ήταν το πρώτο βήμα εκδημοκρατισμού της Βραζιλίας.

Η Δημοκρατία της Κορίνθιανς, έδωσε μάχη να καταργήσει τον στρατιωτικό χαρακτήρα που έπαιρνε κάθε φορά, η προετοιμασία της ομάδας πριν από κάθε παιχνίδι (με την υποχρεωτική απομόνωση σε ξενοδοχείο, τις κλειστές προπονήσεις και τα σχετικά).: «Ήταν περίπλοκο. Υπήρχε ένας φόβος που παραμένει ακόμη και σήμερα, ότι χωρίς όλα αυτά, χωρίς την συγκέντρωση όπως λέγεται, οι παίκτες νιώθουν εκτεθειμένοι. Αλλά από ιδεολογικής πλευράς όλα αυτά γίνονται για να υποβαθμιστεί το κύρος του ατόμου. Είναι σα να σου λένε "δεν αξίζεις δεκάρα, είσαι ανεύθυνος. Χρειάζεσαι τη φυλακή". Είναι βλακώδες. Ο ποδοσφαιριστής παίζει καλά, όταν νιώθει καλά. Και πού νιώθεις καλύτερα, από το ίδιο σου το σπίτι;» έλεγε ο Σόκρατες σε μια συνέντευξή του στον Αλεξ Μπέλος, συγγραφέα του βιβλίου Futebol.

 

Το 1982 η Κορίνθιανς κατέκτησε το πρωτάθλημα του Σάο Πάολο με τους παίκτες να φοράνε φανέλες που έγραφαν «Δημοκρατία»: «Ήταν η ωραιότερη στιγμή της ζωής μου» δήλωνε ο Σόκρατες. Το 1984 μίλησε μπροστά σε 1,5 εκατομμύριο κόσμο, υποσχόμενος ότι αν το Κογκρέσο ψήφιζε τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών, ο ίδιος θα ακύρωνε την απόφασή του να πάρει μεταγραφή στην Ιταλία. Το Κογκρέσο ψήφισε το αντίθετο, ο Σόκρατες πήγε στην Φιορεντίνα και η Δημοκρατία της Κορίνθιας διαλύθηκε.

«Οι άνθρωποι μού έδωσαν δύναμη κάνοντάς με δημοφιλή ποδοσφαιριστή. Αν οι άνθρωποι δεν έχουν τη δύναμη να πουν πράγματα, μπορώ εγώ να το κάνω για λογαριασμό τους. Αν ανήκα στην άλλη πλευρά, όχι στην πλευρά του λαού, κανένας δεν θα ενδιαφερόταν να ακούσει τις απόψεις μου», έλεγε. «Το καλύτερο πράγμα με το ποδόσφαιρο είναι οτι σου δίνει την ευκαιρία να κατανοήσεις την ανθρώπινη ύπαρξη. Μπόρεσα να γνωρίσω ανθρώπους που υπέφεραν πολύ και ανθρώπους από την άλλη πλευρά της κοινωνίας, που τα είχαν όλα, έτσι μπόρεσα να δω και τις δυο πλευρές της κοινωνίας στην οποία ζούμε.

Αν έμενα γιατρός, θα έμενα μόνο σε μια συγκεκριμένη περιοχή και θα γνώριζα μόνο μια πλευρά της ζωής. Στις μέρες μας πουλάνε στα παιδιά την ιδέα οτι το ποδόσφαιρο θα τα κάνει πλούσια και διάσημα –κι αυτό είναι όλο. Δεν σημαίνει τίποτα, το σημαντικότερο είναι οτι μέσα από το ποδόσφαιρο μπορείς να γνωρίσεις και τις δυο πλευρές της ζωής και να αποκτήσεις εμπειρία από την επαφή σου με διαφορετικούς ανθρώπους».

Ποτέ του δεν σταμάτησε να καπνίζει και ποτέ δεν έκρυψε το πρόβλημά του με τον αλκοολισμό. «Έχω δοκιμάσει 50.000 φορές να κόψω το τσιγάρο. Καπνίζω από τα 13 μου. Δεν μπορώ όμως. Αυτός είμαι. Δεν με νοιάζει και πολύ τι νομίζουν οι άλλοι. Το καλύτερο για έναν άνθρωπο είναι η ανεξαρτησία. Δεν με απασχολεί η γνώμη του κόσμου. Μπορούν να νομίζουν ότι είμαι γκέι. Και τι έγινε; Η γνώμη τους δεν αλλάζει τίποτα. Το ξέρω. Θα πεθάνω από καρκίνο των πνευμόνων, ή εμφύσημα. Δεν μπορώ, όμως, να το κόψω».

«Το αλκοόλ δεν επηρέασε την καριέρα μου γιατί ποτέ δεν είχα την σωματική διάπλαση για να κάνω αυτό το άθλημα. Με το ποδόσφαιρο ασχολήθηκα στην ηλικία των 24 ετών όταν ήμουν πολύ λεπτός. Πιο μικρός δεν είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ περισσότερο σωματικά με αυτό το σπορ».

Είχε έξη παιδιά και έφτιαξε ένα νοσοκομείο στο Ριμπέιρο Πρέτο, αλλά δεν ασκούσε το επάγγελμα του γιατρού. Προτιμούσε να γράφει άρθρα σε εφημερίδες και βιβλία.

«Όταν ονόμασα έναν από τους γιους μου Φιντέλ, η μητέρα μου είπε ‘αυτό είναι κάπως βαρύ όνομα για να το δώσεις σ΄ένα παιδί’. ‘Μητέρα’, της απάντησα, ‘κοίτα τι έκανες εσύ σε μένα!’»

 

Πηγές:
The Wisdom of Socrates

Ο ποδοσφαιρικός σοσιαλισμός του Σόκρατες

Posted in: Κολλήματα