Ο Μπάμπης ο Προγάστωρ και άλλες ιστορίες με φίδια

Υπάρχει ένα πολύ ωραίο θεατρικό που λέγεται «Δυο Θεοί», το έχει γράψει, προ αμνημονεύτων χρόνων ο Λένος Χρηστίδης –ανατριχιαστικά ξεκαρδιστικό ας πούμε. Όπου δυο τρόφιμοι ψυχιατρείου (έγκλειστοι λόγω της εμμονής τους με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών) σουφρώνουν ένα λάπτοπ και περνάνε τις τελευταίες τους μέρες πριν την καταστροφή του κόσμου (από κάποια μυστήρια βόμβα) ξαναγράφοντας την ανθρώπινη ιστορία. Το αστείο βέβαια είναι οτι διαστρέφουν την ιστορία δίνοντας στους εαυτούς τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε όλα τα σπουδαία γεγονότα και (για να εξασφαλίσουν κάποια προνόμια) πετάνε κάποια ιστορικά ξεροκόμματα στους φύλακες και τους υπόλοιπους τροφίμους του ιδρύματος. Πριν την μεγάλη έκρηξη θάβουν το λάπτοπ για να το βρουν οι επόμενες γενιές. Τι μας διδάσκει αυτή η παραβολή; Ότι μ΄ένα λάπτοπ ξεχνιέσαι!

Εντάξει, η υστεροφημία είναι η μια παράμετρος της παραπάνω ιστορίας. Όμως η δεύτερη παράμετρος που χώνεται πούστικα στο κάδρο έχει να κάνει με το αναμφισβήτητο γεγονός οτι η ιστορία ξαναγράφεται (διαστρεβλώνεται, παραχαράσσεται) κάθε φορά που τελειώνει ένας κόσμος. Κι όταν λέμε ιστορία δεν εννοούμε τις προσωπικές μαρτυρίες και τις λοιπές πρωτόλειες πηγές, εννοούμε την επιστημονική καταγραφή των γεγονότων μέρος της οποίας προορίζεται να αποτελέσει την επίσημη καταγραφή. Εδώ κολλάει και το «η ιστορία γράφεται από τους νικητές» το οποίο αφορά σαφώς και αποκλειστικώς την επίσημη και κυρίαρχη καταγραφή της.

Για την Ελλάδα έχω την εντύπωση οτι η πρώτη επίσημη καταγραφή της ιστορίας έγινε από τον Κωνσταντίνο Παπαρηγόπουλο, κάπου στα 1853. Εκεί έχουμε και την πρώτη επίσημη αποτύπωση της «ελληνικής συνέχειας», τη σύνδεση δηλαδή αρχαίας και νεώτερης Ελλάδας. Από τότε πέρασαν αιώνες αλλά η γραμμή παρέμεινε σχεδόν ίδια με αυτή που εγκαινιάστηκε από τον Παπαρηγόπουλο κι έτσι ακόμα θεωρούμαστε ο περιούσιος λαός του Κυρίου (Δία) ο οποίος «έχτιζε Παρθενώνες όταν οι υπόλοιποι ήταν ακόμα στα δέντρα». Έγραφε κάτι τέτοιο ο Παπαρηγόπουλος; Αν και δεν έχω διαβάσει ολόκληρο το πόνημά του –δεν το νομίζω. Αλλά κάθε επίσημη ιστορία την ακολουθεί το ξαδερφάκι της το επονομαζόμενο και «αποσπασματική ερμηνεία». Τουτέστιν –παίρνουμε ότι μας βολεύει, αγνοούμε αυτά που δεν ταιριάζουν με την κοσμοαντίληψη που έχουμε από τα πριν διαμορφώσει και αδιαφορούμε για κάθε είδους συγκριτική μελέτη. Δίνω παράδειγμα:

Ας υποθέσουμε οτι ένα βιβλίο ιστορίας γράφει οτι «στην Αρχαία Ταμτιραρόλη κατοικούσαν Μάρμαροι κατά τον 10 π.Χ. αιώνα –η φυλή αυτή με το πέρασμα των χρόνων και μετά από προσμίξεις αποτέλεσε συστατικό των ελληνικών φύλων και έφτασε μέχρι τη μυθική Ατλαντίδα». Το πιάνει ο γίγαντας της ιστορικής ανάλυσης και συμπεραίνει ότι: α) οι Έλληνες κρατάνε από τον 10 π.Χ. αιώνα, β) οι Έλληνες είχαν φτάσει μέχρι την Ατλαντίδα και γ) οι Έλληνες ήταν η πρώτη πολιτισμένη φυλή που εμφανίστηκε στη γη. Πώς το κάνει αυτό; Μα, παραβλέποντας τις «προσμίξεις» του αρχικού κειμένου και χρησιμοποιώντας ένα βιβλίο αναφορικά με την Ελληνική ιστορία ως βιβλίο για την Παγκόσμια ιστορία. Γιατί στο βιβλίο δεν γράφεται (δεν υπάρχει λόγος να γραφτεί) οτι την ώρα που οι Μάρμαροι κάνανε παπάδες στην Ταμτιραρόλη, οι Αλαμπουρνέκας είχαν ήδη στήσει και διαλύσει πέντε-έξη πολιτισμούς στην μακρινή Αμερική (ή Ασία).

Αυτή η εμπνευσμένη ιστορική ανάλυση δεν θα προκαλούσε τίποτα περισσότερο από ξεγυρισμένη καζούρα αν δεν αποτελούσε χαρακτηριστικό γνώρισμα των συγγραφέων σχολικών βιβλίων ιστορίας. Οι οποίοι, επειδή πρέπει να συνοψίσουν τα γεγονότα και να απλουστεύουν την αιτιολόγησή τους προβαίνουν σε ερμηνείες ακόμα και της επίσημης ιστορίας (καλά, για τα επιστημονικά κείμενα που δεν αποτελούν επίσημη ιστορία –δεν το συζητάμε, αυτά δεν υπάρχουν καν για τους συγγραφείς σχολικών βιβλίων).

Έχουμε και λέμε, το λοιπόν (δηλαδή «δεν έχουμε, αλλά λέμε για να έχουμε!» όπως θα σου εξηγούσε κι ο Ηλιόπουλος):

1.Όταν ο κόσμος αλλάζει ριζικά (μετά από έναν πόλεμο, όταν καθιερώνεται ένα διαφορετικό πολιτικό σύστημα κ.λ.π.) συνήθως η ιστορία ξαναγράφεται.

2.Στην Ελλάδα, η ιστορική ανάλυση αρκετές φορές μοιάζει με την ανάλυση ποδοσφαιρικού αγώνα –ανάλογα με την ομάδα που υποστηρίζεις έτσι βλέπεις και το παιχνίδι που παίζεται.

Σε αυτά τα πλαίσια (και για να μην το πιάσουμε από αρχαιοτάτων) η επίσημη ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Ελληνικού Εμφύλιου ξαναγράφτηκε σε εποχές πολιτικής αναταραχής και εν τέλει δικτατορίας. Η δε σύγχρονη επίσημη ιστορία (δικτατορία, Πολυτεχνείο, Κύπρος κλπ) ξαναγράφτηκε σε περίοδο δεξιάς (φοβισμένης μεν αλλά πάντα φιλοχουντικής) διακυβέρνησης. Δηλαδή αυτές τις επίσημες εκδοχές δεν τις λες και υποδείγματα υποκειμενικότητας...

Έλα όμως που την επίσημη καταγραφή της ιστορίας ακολούθησαν οι «επίσημες ερμηνείες» (αυτές δηλαδή που μοιράζονται στα σχολεία και τις σχολές)! Και ξαναέλα που οι «επίσημοι ερμηνευτές» της ιστορίας δεν αρκέστηκαν στα πρόσφατα, αλλά βάλανε το χεράκι τους και στα παλιότερα, προκειμένου να θεμελιώσουν τον μεγαλοϊδεατισμό τους!

Τα παραπάνω έφεραν τα παρακάτω (χεχε!) αποτελέσματα:

1.Την παρά φύσιν παρθενογένεση ενός ανόθευτου ελληνικού φύλου το οποίο απλώς στα Αρχαία χρόνια γούσταρε να ονομάζεται Αχαιοί, Δωριείς, Μακεδόνες (ή όπως αλλιώς) επειδή δεν είχε τι να κάνει και ήθελε να τσακώνεται με τον ίδιο του τον εαυτό.

2.Την, με το ζόρι, απόλυτη αντιστοίχιση των κατοίκων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με το ελληνικό φύλο.

3.Την βλακώδη παραδοχή οτι τα σύνορα της σύγχρονης Ελλάδας (που καθορίστηκαν μέσα από διεθνείς συνθήκες και με βάση διεθνή συμφέροντα) περικλείουν αποκλειστικά και μόνο ανθρώπους του ελληνικού φύλου.

4.Την παραχάραξη ιστορικών γεγονότων με την μετατροπή (στρατιωτικών ή διπλωματικών) ηττών σε νίκες, με την απόκρυψη φρικαλεοτήτων και αδικοπραξιών όταν υπεύθυνοι γι΄αυτές ήταν Έλληνες.

5.Την εξαφάνιση από τα ιστορικά εγχειρίδια όσων γεγονότων δεν ταίριαζαν με την επίσημη ερμηνεία της ιστορίας (π.χ. δίκη Κολοκοτρώνη, δολοφονία Ανδρούτσου, προδοσία Ρήγα Φεραίου, καθεστώτος 4^ης Αυγούστου, παράδοση ελληνικού στρατού στους Γερμανούς κλπ).

Πολλοί ήταν αυτοί, για παράδειγμα, οι οποίοι κατηγόρησαν τη Ρεπούση οτι παραχάραξε την ελληνική ιστορία αναφέροντας τη σφαγή της Σμύρνης ως συνωστισμό. Θα συμφωνούσα απολύτως μαζί τους, αν κατηγορούσαν το συγκεκριμένο βιβλίο που συνέταξε η ομάδα Ρεπούση για το οτι δεν ανέφερε τόσο τη σφαγή της Σμύρνης όσο και τις σφαγές για τις οποίες ήταν υπεύθυνος ο ελληνικός στρατός στην πορεία του προς την Άγκυρα. Όταν όμως ο διαιτητής πνίγει δυο πέναλτι κι εσύ διαμαρτύρεσαι για το ένα που έπρεπε να δοθεί στην ομάδα σου κάνοντας γαργάρα το άλλο που έπρεπε να δοθεί εναντίον της –τότε φιλαράκο μου είσαι οπαδούκλα και χουλιγκάνι και μη μας το παίζεις καταρτισμένος επιστήμων!

Καταλαβαίνεις οτι, αν αυτά συμβαίνουν για γεγονότα εκατονταετίας και βάλε –όταν το θέμα φτάνει στη σύγχρονη ιστορία γίνεται του Κουτρούλη ο γάμος. Κατά πρώτον να ξεκαθαρίσουμε οτι δεν ισχύει η καραμέλα που μας δίνανε στο σχολείο ως απάντηση στην ερώτηση περί του γιατί δεν διδασκόμαστε σύγχρονη ιστορία και η οποία έλεγε οτι: «πρέπει να περάσουν πρώτα κάποια χρόνια ώστε να μπορεί να μελετηθεί αντικειμενικά η σύγχρονη ιστορία». Αυτή τη βλακεία την επαναλαμβάνουν και τα μπουμπούκια της Χρυσής Αυγής όταν τους ρωτάνε περί Χίτλερ («δεν έχει αποφανθεί ακόμα η ιστορία –είναι νωρίς») αλλά την ξεχνάνε όταν η κουβέντα πηγαίνει στον Στάλιν για παράδειγμα. Και βέβαια, λογικό είναι ο αμόρφωτος άνθρωπος να μαϊμουδίζει τις βλακείες που τον βάζανε να μάθει με το ζόρι στο σχολείο αλλά η αμορφωσιά και η επιστημονικότητα έχουν τόση σχέση όση έχει το τηγάνι με τον ηλεκτρολυτικό πυκνωτή –άμα πας να ψήσεις αυγό σε πυκνωτή θα γελάνε μαζί σου μέχρι και οι κότες!

Επειδή η ιστορική καταγραφή και ανάλυση των γεγονότων δεν χρειάζεται κάνα δυο αιώνες αέρα λες και πρόκειται περί κουρνιαχτού που περιμένουμε να κατακάτσει. Για να μελετήσεις την ιστορία πρέπει να διαθέτεις πρωτογενείς πηγές και μέθοδο ανάλυσης –τόσο απλά. Άπαξ και τα διαθέτεις η δουλειά γίνεται και με το σφύριγμα λήξης του διαιτητή μη σου πω! Και δίνω παράδειγμα για λόγους κατανόησης:

Την εισβολή στο Αφγανιστάν δεν μπορείς να την μελετήσεις ιστορικά; Έχεις άφθονο πρωτογενές υλικό (βίντεο, ανταποκρίσεις, μαρτυρίες, έγγραφα που διέρρευσαν κλπ), έχεις γνώση των όσων προηγήθηκαν και όσων ακολούθησαν, αν έχεις και την κατάρτιση τα βάζεις όλα κάτω και το φτιάχνεις το παστίτσιο. Και μη μου πεις οτι τώρα ο επιστήμονας είναι επηρεασμένος από τις προσωπικές του απόψεις για τα γεγονότα γιατί θα γελάσω χιαστί. Αν τώρα ο επιστήμονας είναι υποκειμενικός, τότε το εγγόνι του μετά από 50 χρόνια τι θα είναι; Τέρας αντικειμενικότητας στην εξέταση ενός γεγονότος το οποίο θα έχει ήδη αξιολογηθεί εμφατικά; Και τι πηγές θα χρησιμοποιήσει; Μα αυτές που του άφησε ο παππούς του –ο υποκειμενικός!

Το κυρίαρχο θέμα που άπτεται της ιστορικής μελέτης (και της εξαγωγής ιστορικών συμπερασμάτων) είναι, για τον επιστήμονα, το υλικό -και για εμάς τους μη ιστορικούς η βιβλιογραφία. Λέω, ας πούμε: «ο Διάκος ήταν παπαδοπαίδι». Πού το ξέρω; Το έχω διαβάσει στο τάδε και το δείνα βιβλίο τα οποία για να το γράψουν χρησιμοποίησαν τις τάδε πηγές και τη δείνα επιστημονική μέθοδο. Λέει ο Χρυσαυγίτης: «Δεν υπήρχαν φούρνοι αερίων στα χιτλερικά στρατόπεδα» ή «θάβανε πέτρες στα φέρετρα οι κομμουνιστές στα Δεκεμβριανά». Ωραία –πού το ξέρει; Πού το διάβασε; Ποιος το έγραψε και τι υλικό έχει χρησιμοποιήσει για να φτάσει σε τέτοια συμπεράσματα; Και το κυριότερο: τι βάρος έχει στην επιστημονική κοινότητα ο συγκεκριμένος ιστορικός και το σύγγραμμά του; Επειδή κι ο Λάβκραφτ έγραφε περί Κθούλου και μάλιστα έδινε σχετική βιβλιογραφία περί του θέματος αλλά δε νομίζω να θεωρείται η άποψή του βαρύνουσα στην επιστημονική κοινότητα των ανθρωπολόγων ή έστω των αστρονόμων!

Αντί λοιπόν να μιλάμε στη βάση κάποιων επιστημονικών κειμένων έχουμε συνηθίσει την κουβέντα «σου’πα, μου’πες». Οι Έλληνες κατάγονται από τον Άρη γιατί έτσι άκουσα! Ο Κολοκοτρώνης ήξερε καράτε –το διάβασα σ΄ένα μπλογκ! Ο προπάππος του  Κωνσταντίνου του Μεγάλου ήταν ο Αλέξανδρος ο Μέγας γιατί έχουν σχεδόν το ίδιο επώνυμο! Ρίξε όποιο από αυτά θέλεις στο διαδίκτυο, άσε τα κορόιδα να το αναπαραγάγουν και σε λίγο θα έχεις μια αναμφισβήτητη ιστορική διαπίστωση!

Και περί ιστορίας; Τι συμβαίνει τελικά με την κυρία αυτή; Μα, καταφανώς επιχειρείται να ξαναγραφτεί. Την ώρα που οι Άγγλοι αποσύρουν τα σχολικά τους βιβλία επειδή τα κρίνουν γελοιωδώς υποκειμενικά («δεν γίνεται να νικούσαμε πάντα και παντού και να έχουμε μείνει σήμερα μια κουτσουλιά από ολόκληρη Αυτοκρατορία», σου λένε) εμείς εδώ πάμε να ξαναγράψουμε ακόμα και την επίσημη (την ξαναγραμμένη) εκδοχή. Ο καταδικασμένος (από κανονικό δικαστήριο) για δολοφονία Δερτιλής μετατρέπεται σε «παρασημοφορημένο αξιωματικό» (αυτό το «παρασημοφορημένος» είναι δάνειο από αμερικάνικες ταινίες δράσης και αστυνομικές σειρές όπου κάθε λίγο και λιγάκι μιλάνε για τον «ντεκορέιτεντ όφισερ» και ψάχνεις εσύ να δεις τι ντεκόρ έχει ο τύπος –ταπετσαρία με λουλουδάκια ή πίνακες με νεκρές φύσεις ας πούμε). Ο εμφύλιος ξαναβαφτίζεται «συμμοριτοπόλεμος» και η δικτατορία μετατρέπεται σε «τιμιοκρατία». Οι φρικαλεότητες των Ελλήνων του 1821 ξαναβγαίνουν στο φως αλλά πλέον ονομάζονται «πράξεις ανδρείας και μεγαλείου της φυλής». Οι μισθοφόροι παρακρατικοί τραμπούκοι που επάνδρωσαν τις ομάδες των Μακεδονομάχων (αυτών που μάχονταν τους Μακεδόνες δηλαδή) διεκδικούν τη θέση τους σε μια ιστορία που ανάγει τον τραμπουκισμό σε πράξη γενναιότητας.

Κι αντί ο κόσμος να αγανακτεί με την ξεφτίλα που στήνεται στο όνομά του, συζητάει περί του αν τελικά είναι στρατηγικά ορθό ή όχι να βγει εκτός νόμου η Χρυσή Αυγή! Αντί να τους κλείσουν στο τρελάδικο υπερασπίζουν το δικαίωμά τους να παθαίνουν κρίσεις ψυχασθένειας σε δημόσια θέα!

Ήρθε τώρα κι αυτή η ιστορία με τα πετρέλαια που θα μας κάνει, λένε, Σουηδική Αραβία της Μεσογείου και ξαναφουντώσανε οι ψυχώσεις περί του οτι «είμαστε ο περιούσιος λαός και όλοι μας κατατρέχουν, όλοι θέλουν να μας βγάλουν το μάτι». Διάβαζα χτες στις ειδήσεις μια δήλωση του Γιωργάκη οτι στα τελωνεία της Αμερικής περισσότερη πέραση έχει η ταυτότητά του ως καθηγητή του Χάρβαρντ παρά το οτι υπήρξε πρωθυπουργός της Ελλάδας. Κι αγανακτούσαν τα πιθήκια της ενημέρωσης, βγάλανε και τον Καρατζαφύρερ από τη φορμόλη να συμβουλεύσει τον Γιωργάκη οτι στα τελωνεία δείχνουμε την κανονική μας ταυτότητα –την αστυνομική (αυτή που θέλανε να γράφει θρήσκευμα) κι έτσι. Τους έβλεπα κι απορούσα –είναι τόσο ηλίθιοι ώστε να μην καταλαβαίνουν το προφανές της δήλωσης; Το οποίο δεν είναι άλλο από το: «στην Αμερική ούτε να μας κλάσουν τους Έλληνες –δεν ξέρουν καν οτι υπάρχουμε!» Κι όταν έτσι σε κοροϊδεύει μέχρι κι ο Γιωργάκης –ε, τότε φίλε μου, μάλλον έχεις καταντήσει διεθνές σούργελο!

Κι αυτή η μανία σου να τελειώσει ο κόσμος που ήξερες μέχρι σήμερα για να ξαναγραφτεί η ιστορία...

Στο έργο του Χρηστίδη, τους «Δυο θεούς» οι δυο φίλοι ψάχνουν να δώσουν έναν ιστορικό ρόλο στον Μπάμπη το Χοντρό, έναν ενοχλητικό τρόφιμο του ψυχιατρείου. Σε μια στιγμή ο ένας τους υπαγορεύει στον άλλο: «Γράφε! Και τότε, ο Μπάμπης ο Προγάστωρ, σηκώνοντας το βλέμμα του αντίκρισε αγέρωχα τους δικαστές του αναφωνώντας: ‘Εν οίδα, οτι ουδέν οίδα!’».

Ποιος; Ο Μπάμπης. Ο Προγάστωρ! Κοίτα κάτι πράγματα!

Posted in: Συμβαίνουν κι αυτά